Ludzie życie polega na nieustannym podejmowaniu wyborów. Dotyczą one praktycznie każdej kwestii codziennego istnienia - decydować trzeba o śniadaniu, pracy, miejscu zamieszkania, o wierze, światopoglądzie i wyznawanym kodeksie moralnym. Jednak wiele z tych wyborów niesie ze sobą konsekwencje, które nie zawsze są dla człowieka jasne i przewidywalne. Czasami kończą się one w sposób przykry, czego dana osoba nie spodziewała się, podejmując daną decyzję. Różne mogą być także postawy człowieka w sytuacji wyboru. Inni działają w sposób egoistyczny, wybierając instynktownie to, co jest najlepsze dla nich, inni zastanawiają się, co będzie właściwe także dla ich bliskich. Jeszcze inni w obliczu podjęcia decyzji stają się bezradni i nie wiedzą, co tak właściwie powinno wybrać. Wiele postaw ludzi wobec sytuacji wyboru ukazanych zostało w literaturze. Wyróżnić je można w takich dziełach jak „Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego, „Lalka” Bolesława Prusa czy „Ludzie bezdomni” Stefana Żeromskiego.
W „Nie-boskiej komedii” obserwować można postawę wobec decyzji życiowych, jaką przybiera główny bohater, hrabia Henryk. Czeka go bowiem wybór między zaślubioną mu żoną a widmową piękną Dziewicą, rodziną i obowiązkiem a sztuką i ambicjami. Hrabia Henryk jest bowiem młodym mężczyzną, który szybko poślubił ukochaną Marię i doczekał się z nią syna, Orcia. Jednak po czasie odkrył on, że codzienne życie rodzinne go nudzi i przytłacza, a tak naprawdę chciałby poświęcić się poezji. Jego ambicje dotyczą sztuki i tworzenia jej, tymczasem codzienność zmusza go do zajmowania się własnym synem.
Hrabia Henryk doświadcza też kuszenia ze strony ukazującej mu się pięknej Dziewicy, która namawia go do porzucenia rodziny. Bohater stoi więc przed wyborem - może pozostać z rodziną, a może ulec kuszeniu. Postawa, jaką przybiera w obliczu wyboru, jest egoistyczna i nieodpowiedzialna. Hrabia Henryk myśli bowiem tylko o sobie i o swoich ambicjach, opuszcza więc ostatecznie żonę i malutkie dziecko. Tym samym wystawia sobie niechlubne świadectwo i naraża swoich bliskich na cierpienie. Jego żona traci bowiem zdrowe zmysły, na tle nerwowym choruje także jego syn, który traci także wzrok. W obliczu wyboru hrabia Henryk okazał się więc być tchórzem.
Z kolei bohater „Lalki”, Stanisław Wokulski, w obliczu wyboru wykazuje się postawą stosunkowo bierną oraz nie potrafi on przewidywać konsekwencji swoich decyzji. Wokulski ma bowiem wybór między Izabelą Łęcką a Heleną Stawską. W Łęckiej zakochuje się od pierwszego spojrzenia, zanim jeszcze ją pozna i trwa przy tym uczuciu przez długi czas. Okazuje się jednak, że Łęcka nie jest nim zainteresowana, a wręcz pogardza mężczyzną, nie pochodzi on bowiem z odpowiedniej klasy społecznej. Wokulski nie odpuszcza jednak. W pewnym momencie poznaje on Helenę Stawską, samotną młodą kobietę, która wychowuje córkę i zarabia na utrzymanie swojej rodziny.
Stawska zdaje się być partnerką idealną dla Wokulskiego - samodzielną, pracowitą i nie oceniającą ludzi po stanie ich majątku czy pochodzeniu. Wokulski jednak nie jest w stanie wybrać między nią a Izabelą i pozostaje przy silnym uczuciu do Łęckiej. Wybór ten sprowadzi na niego nieszczęście, Izabela jest bowiem kobietą zimną i wyrachowaną, która nie docenia ogromnych starań i wysiłków Wokulskiego. Bohater nie potrafił podjąć właściwej decyzji, która przyniosłaby mu szczęście, pozostał bierny wobec pojawiających się możliwości.
Innym bohaterem literackim, który przyjmuje bierną, bezradną postawę wobec wyboru w swoim życiu, jest doktor Tomasz Judym z powieści „Ludzie bezdomni”. Judym to lekarz, społecznik, zależy mu na edukowaniu społeczeństwa, poprawianiu jego wiedzy oraz sprawieniu, by każdy miał dostęp do medycyny czy środków higieny. Czuje, że ma misję i obowiązek wobec najuboższych, sam bowiem wywodzi się z nędzy społecznej. W pewnym momencie spotyka on Joasię Podborską, w której się zakochuje. Zamiast jednak cieszyć się tą miłością, Judym czuje, że musi dokonać ważnego wyboru. Ma on bowiem w sobie przekonanie, że małżeństwo będzie dla niego przeszkodą w realizowaniu jego roli społecznika i w pomaganiu ubogim. Uważa także, że nie może zrezygnować z tych działań, ponieważ są one jego obowiązkiem.
Judym w sytuacji wyboru przyjmuje postawę bezradną, nie wie bowiem, jak powinien wybrać. Czy ma zachować się jak egoista i wstąpić w związek małżeński, czy zrobić to, co obrał sobie za cel swojego życia i pomóc tysiącom ludzi, którzy nie mają dostępu do wiedzy? Judym jest więc człowiekiem wewnętrznie rozdartym, który nie potrafi się zdecydować na wybór swojej ścieżki życia.
Na podanych przykładach z literatury widać więc, że ludzie przyjmują różne postawy w sytuacji wyboru. Niektórzy skupiają się na sobie, są egocentrykami i nie dbają o to, jaki wpływ wywrą ich decyzje na najbliższe otoczenie. Inni z kolei stają się bezradni, konieczność zdecydowania o sprawach ważnych paraliżuje ich. Nie ma jednej uniwersalnej postawy, która odpowiadałaby więc wszystkim, jest to bardzo indywidualna reakcja, związana z charakterem danego człowieka.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.