Epopeja Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz” powstała, żeby dodać otuchy rodakom, załamanym po upadku powstania listopadowego. Autor w swojej wyobraźni wrócił więc do krainy swojego dzieciństwa, z której uczynił prawdziwą ostroję polskości.
Spis treści
Akcja epopei rozgrywa się na Litwie, a dokładniej w majątku szlacheckim w Soplicowie. Jest to wieś, znajdująca się kilkadziesiąt kilometrów od Nowogródka. Mickiewicz umieścił też informację, że Soplicowo mieściło się przy trakcie prowadzącym na północny wschód. W 1812 roku, przez Soplicowo maszerowały polskie wojska - legiony pod dowództwem generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Mickiewicz opisał ich pobyt w Soplicowie. Przedstawienie patriotyzmu i odwagi polskich żołnierzy miało dodać rodakom otuchy i dać im nadzieję na odzyskanie niepodległości.
Dwór w Soplicowie stanowi centrum akcji. Pełni w utworze rolę soczewki, w której skupiają się wszystkie cechy polskiej szlachty. Soplicowo było też prawdziwą kolebką polskości. Pielęgnowano tam polskie tradycje i najważniejsze wartości. W ten sposób, Mickiewicz przypominał swoim rodakom o obyczajach, których nie powinni porzucać. Akcja rozgrywa się również w najbliższej okolicy Soplicowa. Wydarzenia momentami przenoszą się do starego zamku Horeszków, w którym odbywają się uczty, a nawet dochodzi do rękoczynów między przedstawicielami Horeszków i Sopliców. Akcja rozgrywa się również w karczmie Jankiela, gdzie Klucznik Gerwazy rozmawiał ze szlachtą.
Wydarzenia mają miejsce również w Dobrzynie - siedlisku szlachty zaściankowej. Hrabia i Gerwazy pojawili się tam, żeby przekonać Dobrzyńskich do zajazdu na Soplicowo, co z resztą im się udało. Mickiewicz opisał również otoczenie dworu szlacheckiego. Piękna okolica sprzyjała spędzaniu czasu na świeżym powietrzu. W pobliżu znajdowały się młyn, stawy, kaplica, las, bory, pola i łąki. Mieszkańcy i goście Soplicowa spełniali więc czas na polowaniach, spacerach i grzybobraniach.
Czas akcji epopei jest podany już w jej pełnym tytule, który brzmi „Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem”.
Akcja rozgrywa się głównie w 1811 roku, ale obejmuje też kilka dni z kolejnego roku - 1812. Księgi od I do X rozgrywają się w ciągu zaledwie pięciu dni. Rozpoczyna się w piątek po południu, gdy do Soplicowa wraca młody Tadeusz Soplica. Wieczorem odbyła się uroczysta wieczerza. W sobotę miało miejsce polowanie i grzybobranie. W niedzielę odbyło się polowanie na niedźwiedzia, który opuścił matecznik. Przełomowym dniem był poniedziałek, kiedy odbył się zajazd na Soplicowo i atak Moskali. Akcja tych ksiąg I-X kończy się we wtorek w nocy, gdy umiera ksiądz Robak, czyli Jacek Soplica. Mickiewicz nie podał konkretnych dat, ale bez trudu można określić porę roku. Był to przełom lata i jesieni - odbyły się żniwa, a w lesie zaczęły pojawiać się grzyby.
W ostatnich dwóch księgach, akcja rozgrywa się w 1812 roku. Obejmuje zaledwie jeden wiosenny dzień. Był to szczególny czas - Dzień Najświętszej Panny Kwietnej. Ważną rolę w utworze odgrywa również retrospekcja. Mickiewicz cofnął się ok. dwadzieścia lat wcześniej, gdy za pomocą wspomnień Gerwazego i Soplicy opisywał dzieje Jacka Soplicy i Stolnika Horeszki. Autor wspomniał też o Konstytucji 3 Maja, Targowicy oraz młodzieńczych latach Ewy Horeszkówny i Jacka.
Aktualizacja: 2023-11-19 15:32:59.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.