Tomasz Judym to główny bohater powieści Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. Posiada skomplikowaną osobowość, jest typowym młodopolskim inteligentem. Łączy w sobie cechy pozytywisty i romantyka. Judym jest więc rozdarty wewnętrznie i niezrozumiany przez otoczenie. Posiada szereg cech, które zbliżają go do bohatera pozytywistycznego.
Judym wywodzi się z klasy robotniczej, podobnie jak większość bohaterów epoki pozytywizmu. W ten sposób, chciano udowodnić, że dzięki edukacji i ciężkiej pracy, można wydostać się z nizin społecznych i osiągnąć sukces, który przyczyni się do rozwoju całego narodu. Tomasz mógł zdobyć wykształcenie, ponieważ w dzieciństwie został zabrany przez zamożną ciotkę. Ukończenie studiów i praktyk kosztowało go jednak wiele wysiłku. Przez lata znosił upokorzenia i przemoc, ale nie zrezygnował ze swojego celu. Judym jest utylitarystą, wyznaje zasadę użyteczności. Uważa, że wszystko, co robi, musi być przydatne, dlatego wybiera zawód lekarza. Po zdobyciu wykształcenia, Judym nie koncentruje się na bogactwie czy sławie. Sądzi, że posiada dług wobec społeczeństwa, ponieważ udało mu się wydostać z biedy i ukończyć studia. Musi więc poświęcić całe swoje życie pomocy ubogim.
Bohater stara się realizować dwa najważniejsze hasła pozytywistów: pracę organiczną i pracę u podstaw. Zwolennicy idei pracy organicznej, postrzegali naród jako jeden organizm. Poszczególne warstwy społeczne przypominają konkretne narządy. Wszystkie muszą działać prawidłowo, aby organizm poprawnie funkcjonował. Judym nie zgadza się więc z lekarzami, którzy dbają wyłącznie o zdrowie ludzi bogatych. Polskie społeczeństwo nie stanie się silne i niezależne, dopóki robotnicy i chłopi żyją w skandalicznych warunkach. Jedna warstwa społeczna nie może rozwijać się kosztem pozostałych, ponieważ naród jest ze sobą nierozerwalnie połączony. Bogacenie się przemysłowców nie jest zjawiskiem negatywnym, ponieważ zapewniają oni miejsca pracy. Tomasz nie zgadza się jednak na warunki, panujące w fabrykach i kopalniach. Pracownicy ryzykują zdrowiem, a nawet życiem, aby zarobić pieniądze.
Judym, podobnie jak pozostali pozytywiści, chce wykorzystać potencjał, tkwiący w najniższych warstwach społecznych. Z tym postulatem związana jest idea pracy u podstaw. Pozytywiści uważali, że należy zadbać o edukację i poprawę warunków życia najuboższych. Chłopi i robotnicy mieli tworzyć silną i stabilną podstawę społeczeństwa. Tak się jednak nie stanie, jeśli nie będą mieli dostępu do edukacji, bezpiecznej i uczciwie płatnej pracy oraz godnych warunków mieszkalnych.
Judym postanawia więc poświęcić całe swoje życie trosce o ubogich. Podczas spotkania u doktora Czernisza, wygłasza odczyt na temat higieny. Podkreśla, że lekarze powinni zmieniać społeczeństwo i zapewniać biednym darmową opiekę zdrowotną. Zostaje jednak odrzucony przez środowisko medyczne, dlatego podejmuje pracę w uzdrowisku w Cisach. Tam również z zaangażowaniem oddaje się swoim obowiązkom. Rozpoczyna pracę wcześnie rano. Osobiście wykonuje obchód uzdrowiska, aby mieć pewność, że wszystko działa prawidłowo. Przywraca też szpital do stanu, w którym mogą korzystać z niego chorzy. Judym odwiedza również ubogich chorych z sąsiednich wiosek. Walczy z administratorem o osuszenie stawów, które wywołują febrę u okolicznej ludności. Gdy ponosi porażkę, nie rezygnuje ze swojej misji. Wyjeżdża do Zagłębia Dąbrowskiego, gdzie obejmuje posadę lekarza fabrycznego przy kopalni Syktus. Chce poprawić los górników, pracujących w niebezpiecznych i szkodliwych warunkach.
Bohater jest społecznikiem. Trudno mu więc porozumieć się z osobami, które są nastawione wyłącznie na zysk i własne korzyści. Nie potrafi pojąć, jak człowiek może być tak obojętny na cierpienie bliźniego. Judym wychował się w epoce pozytywizmu, dlatego praca jest dla niego najważniejsza. Dla wyższego dobra jest w stanie poświęcić nawet osobiste szczęście. Postanawia rozstać się z ukochaną Joasią Podborską, aby całkowicie zaangażować się w pomoc najuboższym. Judym nie kieruje się więc emocjami, ale rozsądkiem. Misja, którą chce wykonać, jest ważniejsza od własnych marzeń, a nawet szczęścia ukochanej kobiety. Bohater jest racjonalistą, poznaje rzeczywistość za pośrednictwem rozumu, a nie duszy lub uczuć. W ten sam sposób podejmuje życiowe decyzje. Nie jest również zaangażowany w sprawy religii lub metafizyki.
Pozytywiści propagowali też scjentyzm, czyli przekonanie, że prawdziwej i pełnej wiedzy o rzeczywistości dostarczają wyłącznie nauki ścisłe. Judym, jako młody lekarz, wciąż aktualizujący swoją wiedzę, wierzy w potęgę nauki. Jest przekonany, że jej rozwój uczyni świat lepszym miejscem. Jego przywiązanie do liczb i faktów ujawnia się podczas odczytu u doktora Czernisza. Bohater zostaje nazwany idealistą i marzycielem, ale w rzeczywistości opiera się na faktach i twardych dowodach, potwierdzających złe warunki życia chłopów i robotników. Żeromski nazywa Judyma „chybionym pozytywistą”. Bohater wyznaje ideały, charakterystyczne dla tej epoki, ale bywa też wrażliwy i gwałtowny. Jego zaangażowanie paradoksalnie prowadzi go do porażki, ponieważ społeczeństwo nie jest zainteresowane działaniem dla dobra drugiego człowieka.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.