Tomasz Judym i Cezary Baryka - charakterystyka porównawcza

Autorką charakterystyki jest: Adrianna Strużyńska.

Tomasz Judym jest głównym bohaterem powieści Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”, a Cezary Baryka - powieści tego samego autora, zatytułowanej „Przedwiośnie”. Między mężczyznami istnieją liczne podobieństwa, ale też istotne różnice. Częściowo, wynikają one z okoliczności, w których żyją. Akcja „Ludzi bezdomnych” toczy się w latach 90. XIX wieku, a „Przedwiośnia” - w latach 1914-1919.

Charakterystyka porównawcza Cezarego Baryki i Tomasza Judyma

Bohaterowie różnią się pod względem pochodzenia. Tomasz Judym urodził się w rodzinie ubogiego szewca na warszawskiej ulicy Ciepłej. Źle wspomina swoje dzieciństwo. Mieszkał w wilgotnej, dusznej suterenie, którą porównuje do grobu. Matka wciąż chorowała, a ojciec nadużywał alkoholu. Ma starszego brata Wiktora, który już zdążył założyć własną rodzinę. Ma żonę, Teosię oraz dwójkę dzieci, Franka i Karolinę. Wiktor musi ciężko pracować w stalowni, a jego żona - w fabryce cygar. Może pozwolić sobie na wyjazd do Szwajcarii, dopiero gdy pomaga mu Tomasz.

Cezary Baryka wywodzi się z całkowicie innego środowiska. Urodził się w rodzinie szlachecko-inteligenckiej. Nie wychowywał się w Polsce, ale w mieście Baku, należącym wówczas do Rosji. Cezary jest jedynakiem, rozpieszczanym przez nadopiekuńczą matkę. Gdy jego ojciec wyjeżdża na wojnę, cieszy się całkowitą swobodą. Jego bunt wynika bardziej ze znudzenia, niż prawdziwego niezadowolenia z życia. Sytuacja Cezarego staje się trudna, dopiero gdy w Baku wybucha rewolucja.

Judym musiał wykazać się determinacją, aby zdobyć wykształcenie. Możliwość wydostania się z biedy częściowo zawdzięcza szczęściu, ale nie można odmówić mu determinacji. Po śmierci matki, zabrała go do siebie zamożna siostra ojca. Kobieta traktowała go jednak w bardzo zły sposób. W młodości była panią lekkich obyczajów, dzięki czemu dorobiła się mieszkania. Wciąż zapraszała gości, z którymi grała w karty. Przegrywała duże sumy pieniędzy, dlatego zaczęła przyjmować lokatorów. Jednym z nich był student, który uczył Tomasza. Ciotka opłaciła też szkołę bratanka. Tomasz pełnił rolę chłopca na posyłki. Spał w przedpokoju, dlatego mógł położyć się dopiero po wyjściu gości. Wstawał jako pierwszy, żeby sprzątnąć swoje posłanie i zrobić zakupy. Lekcje odrabiał w kuchni, a do egzaminów uczył się nocami. Dzięki swojej ambicji, Tomasz zdołał jednak ukończyć szkołę średnią, a następnie studia medyczne. Odbył też dwuletnie praktyki lekarskie w Paryżu. Baryka nie musiał decydować się na takie poświęcenia. Rodzice wynajęli mu prywatnego korepetytora, ale Cezary nie chciał się uczyć. Nie doceniał możliwości, które posiada. Dopiero po przyjeździe do Polski, postanowił podjąć studia medyczne, podobnie jak Judym.

Tomasz Judym posiada konkretny cel, do którego dąży, mimo licznych przeciwności. Uważa, że ma obowiązek spłacić swój dług wobec społeczeństwa. Udało mu się uniknąć ubóstwa w dorosłym życiu, dlatego postanawia poprawić warunki życia najbiedniejszych warstw społecznych. W ten sposób chce odwdzięczyć się za szansę, którą otrzymał. Większość ubogich, między innymi jego brat, nigdy nie miała możliwości ukończenia studiów i zostania lekarzem. Praca jest dla Judyma priorytetem. Gdy zostaje odrzucony przez środowisko medyczne w Warszawie, wyrusza do Cisów. Tam również spotyka się z materializmem oraz obojętnością na los ubogich. Walczy o poprawę warunków życia chłopów, ale przegrywa z bezdusznym zarządem uzdrowiska. Ta porażka również go nie zniechęca. Judym wyjeżdża do Zagłębia, gdzie zamierza zapewnić opiekę medyczną ubogim górnikom, pracującym w niebezpiecznych warunkach. Tomasz nie jest młodopolskim dekadentem, ale pozytywistą, realizującym ideały pracy organicznej i pracy u podstaw.

Tomasz jest dojrzałym mężczyzną, który już zdecydował, co jest dla niego najważniejsze. Cezary Baryka to dopiero zagubiony nastolatek. Gdy jego ojciec wyjeżdża na wojnę, ma czternaście lat. Nie odnalazł jeszcze swojego miejsca na świecie, nie ma ukształtowanego światopoglądu. Brak doświadczenia życiowego sprawia, że bywa impulsywny i naiwny. Początkowo popiera rewolucję, chce mieć wrażenie, że kształtuje lepszy świat. Gdy jednak zamieszki opanowują Baku, okazuje się, że życie w nowej rzeczywistości jest trudne. Matka z trudem zdobywa środki do życia, chociaż wcześniej rodzina była zamożna. Następnie, kobieta zostaje aresztowana i umiera. W mieście dochodzi też do rzezi Ormian.

Cezary wyrusza z przypadkowo odnalezionym ojcem do Polski, w czym dopatruje się szansy na lepsze życie. Naiwnie wierzy w opowieści ojca o szklanych domach, które rzekomo buduje się w tym kraju. Cezary ponownie przeżywa rozczarowanie, ponieważ w Polsce panują chaos i ubóstwo. Zmaga się z rozczarowaniem odradzającą się ojczyzną, charakterystycznym dla młodzieży epoki XX-lecia międzywojennego. Baryka, który wcześniej odwrócił się od rewolucji, zostaje socjalistą i zapisuje się do partii robotniczej. Mimo początkowego wahania, przystępuje do wojny polsko-radzieckiej, widząc entuzjazm Polaków. Cezary jest bohaterem dynamicznym, przechodzi przemianę z niedojrzałego chłopca w odpowiedzialnego, ale rozczarowanego życiem mężczyznę. Jego poglądy wciąż się zmieniają. Judym jest już człowiekiem ukształtowanym, gotowym oddać wszystko, za swoje ideały.

Bohaterowie obydwu powieści przeżywają niespełnioną miłość. Tomasz Judym z wzajemnością zakochuje się w guwernantce, Joasi Podborskiej. Oświadcza się jej i zostaje przyjęty, ale szczęście pary nie trwa długo. Po utracie pracy w Cisach, Judym wyjeżdża do Zagłębia. Joasia odwiedza go w nowym miejscu i deklaruje gotowość do pomocy. Tomasz podejmuje jednak trudną decyzję. Stwierdza, że nie może kochać nikogo ani niczego, dopóki nie poprawi warunków życia najuboższych. Rozstaje się więc z ukochaną, przysparzając cierpienia jej i samemu sobie.

Cezary, przeciwieństwie do Judyma, jest kobieciarzem. Podczas pobytu w Nawłoci flirtuje z trzema kobietami: Wandą, Karoliną i Laurą. Zazdrość prowadzi do tragedii, Wanda otruwa Karolinę strychniną. Cezary kontynuuje swój romans z Laurą, aż wdaje się w bójkę z jej narzeczonym. Kobieta kończy ich znajomość, a później Baryka dowiaduje się, że wyszła za mąż. Miłość Cezarego jest jednak mniej dojrzała, niż uczucie Tomasza i Joasi. Bohater traci ją przez skandal, a nie poświęcenie dla idei.

Mimo licznych różnic, Judym i Baryka są do siebie podobni. Wyrażają własną opinię, nie zważając na reakcję otoczenia. Można ich nazwać „ludźmi bezdomnymi”, tracą rodzinę i własny dom. Zostają skazani na tułaczkę po świecie i poszukiwanie swojego miejsca.


Przeczytaj także: Ludzie bezdomni - streszczenie

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.