Twórcy epoki romantyzmu w swoich dziełach propagowali bunt przeciwko zastanemu porządkowi oraz poznanie za pomocą uczuć i intuicji. Odeszli więc od ideałów oświeceniowych i stworzyli własną wizję literatury, pełną tajemnic i niedopowiedzeń. Wtedy też ukształtował się wzorzec bohatera romantycznego, którego przykładem jest Konrad Wallenrod, protagonista powieści poetyckiej Adama Mickiewicza o tym samym tytule.
Konrad Wallenrod posiada szereg cech, które pozwalają uznać go za bohatera romantycznego. Pierwszą z nich są tajemnicze losy. Czytelnik stopniowo poznaje historię życia Konrada. Mężczyzna posiada podwójną tożsamość. W dzieciństwie został porwany z litewskiej wsi i wychował się na dworze mistrza krzyżackiego, Winrycha von Kniproda. Nadano mu niemieckie imię i nazwisko: Walter Alf. Największy wpływ na wychowanie chłopca miał stary, litewski wajdelota. Rozbudził w Walterze miłość do Litwy i nienawiść do Niemców. Pieśni wajdeloty sprawiły, że chłopiec zapragnął wielkich czynów i zemsty na Krzyżakach. Tajemnicze są również okoliczności dotyczące wstąpienia Waltera do zakonu krzyżackiego. Szpieg, współpracujący z sądem kapturowym, ustala że Walter był giermkiem rycerza Konrada Wallenroda, zamordowanego w okolicach Palestyny. O zabójstwo podejrzewano giermka, który pod nazwiskiem swojego pana wsławił się w walkach z poganami, a następnie wstąpił do zakonu i został wybrany na wielkiego mistrza.
Przemiana, symbolizowana przez zmianę imienia, również jest typowa dla bohatera romantycznego. Dzieli biografię Waltera na dwie części. Jako Walter Alf, może cieszyć się prywatnym szczęściem u boku żony. Gdy zaczyna posługiwać się tożsamością Konrada Wallenroda, całkowicie poświęca się swojej ojczyźnie, zdobywając zaufanie znienawidzonych Krzyżaków. Walter pozostaje tajemniczą postacią, również podczas pobytu na zamku. Unika towarzystwa, jest poważny i przygnębiony, ale po spożyciu alkoholu wpada w gniew.
Charakterystyczne dla bohatera romantycznego jest również ukształtowanie światopoglądu przez poezję. Pieśni wajdeloty miały decydujący wpływ na dalsze życie Waltera. Obudziły w nim chęć zemsty oraz miłość do ojczyzny, która stała się dla niego największym priorytetem. Po latach, Walter oskarża poezję o destrukcyjny wpływ na umysły młodych ludzi, w których rodzą się pragnienie sławy i marzenia o wielkich czynach.
W biografii bohatera romantycznego pojawia się też nieszczęśliwa miłość. Po przejściu na stronę Litwinów, Walter znajduje się w Kownie, na dworze księcia Kiejstuta. Poznaje jego córkę, Aldonę. Pod wpływem długich rozmów, między młodymi rodzi się miłość. Początkowo ich losy są szczęśliwe, Walter i Aldona biorą ślub. Bohater wyróżnia się wśród innych bohaterów romantycznych, którzy zazwyczaj zmagają się z odrzuceniem, ich uczucia nie są odwzajemnione. Walter nie cieszy się długo małżeńskim szczęściem. Litwa zaczyna ponosić klęski w walkach z zakonem krzyżackim, jest skazana na porażkę.
Walter nie potrafi pozostać obojętny, gdy ojczyzna jest w potrzebie, dlatego postanawia odejść od żony i całkowicie poświęcić się sprawie narodowej. Tą decyzją skazuje siebie i Aldonę na cierpienie. Kobieta pozostaje mu wierna, każe się zamurować w wieży nieopodal zamku krzyżackiego, aby być blisko męża. Zakochani codziennie się spotykają i prowadzą długie rozmowy. Gdy Walter wypełnia swoją misję, chce uciec z Aldoną na Litwę. Jest już jednak za późno, kobieta przysięgła, że nigdy nie opuści wieży, małżonkowie są w podeszłym wieku. Bohater nie jest w stanie odzyskać tego, co stracił.
Z nieszczęśliwą miłością wiąże się rozdarcie wewnętrzne bohatera. Walter musi wybierać między obowiązkiem wobec ojczyzny, a prywatnym szczęściem u boku żony. Jego życie, podobnie jak losy typowego bohatera romantycznego, jest nacechowane cierpieniem. Walterem wciąż targają emocje, odkłada wojnę z Litwą, ponieważ nie chce ponownie rozstawać się z Aldoną. Na co dzień zakłada maskę poważnego, pobożnego Krzyżaka, ale jego uczucia są całkowicie inne. Jego prawdziwa natura wychodzi na jaw pod wpływem alkoholu. Gardzi rycerzami, czemu daje wyraz podeptanie zakonnego płaszcza po odkryciu zdrady Wallenroda przez sąd kapturowy.
Do typowych cech bohatera romantycznego należą też indywidualizm i pycha. Walter działa sam, wajdelota dotrzymuje mu towarzystwa i przypomina o misji, której się podjął. Bohater skazuje się na samotność, gdy opuszcza żonę. Jest zmuszony do życia wśród Krzyżaków, których nienawidzi. Walter jest wyalienowany, unika towarzystwa, niechętnie bierze udział w ucztach. Ogranicza się do towarzystwa wajdeloty i rozmów z Aldoną, ponieważ tylko oni znają jego prawdziwą tożsamość. Walter grzeszy pychą, uważa się za wybitną jednostkę, której czyny będą opiewane w pieśniach. Przed śmiercią porównuje się do biblijnego Samsona, ginącego w świątyni, którą sam zburzył. Walter zniszczył zakon krzyżacki od środka.
Bohater jest postacią niejednoznaczną moralnie. Trudno ocenić jego postępowanie, ponieważ dopuszcza się zdrady i podstępu, ale działa w imię wyższego dobra. Przez wiele lat oszukuje Krzyżaków, przyjmując cudzą tożsamość, Zostaje wielkim mistrzem, tylko po to, aby zniszczyć zakon krzyżacki i doprowadzić do zwycięstwa Litwy. Walter dla swoich rodaków jest bohaterem narodowym, ale skazuje dużą część swoich rycerzy na pewną śmierć. Bohater zdaje sobie jednak sprawę ze swojej winy i stwierdza, że Niemcy również są ludźmi.
Śmierć Konrada Wallenroda również jest charakterystyczna dla bohatera romantycznego. Walter popełnia samobójstwo. Bohater jest skazany na śmierć za zdradę zakonu krzyżackiego, wypija więc zatrute wino, aby samemu odebrać sobie życie. Wie, że zostanie zapamiętany, wajdelota będzie sławił jego poświęcenie dla wielkiej idei w swoich pieśniach.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.