„Róża” autorstwa Stefana Żeromskiego to niesceniczny dramat, który autor wydał pod pseudonimem Józef Katerla w roku 1909. Pisarz odnosił się w nim do wydarzeń rewolucji 1905 roku i do kwestii robotniczej. Starał się też nakreślić rozwiązania wielu problemów społecznych i politycznych, jakie trapiły Polskę na początku XX wieku. W dziele pojawia się wiele motywów związanych z tymi właśnie zagadnieniami.
Spis treści
Żeromski w sposób wyraźny nawiązuje tutaj do rewolucji, co jest inspirowane wydarzeniami z roku 1905, kiedy to w Rosji wymierzono działania w carski absolutyzm. Autor próbował w ten sposób zająć wobec niej stanowisko i odnieść się do jej słuszności. Rewolucja jest tu ukazana jako gwałtowny i radykalny sposób na zmianę systemu i sposobu sprawowania władzy. Wiąże się to też z podziałem społeczeństwa na klasy i sprzeciwowi wobec systemu kapitalistycznego. U Żeromskiego łączy się ona też z przemocą i walką. Taki bunt jest zatem u Żeromskiego mocno ideologiczny i wiąże się bezpośrednio z teorią marksistowską. Żeromski wyrażał swoje zaniepokojenie wobec metod wykorzystywanych w trakcie rewolucji. W tekście poruszony zostaje też motyw robotników.
Główny bohater, Czarowic, to działacz niepodległościowy i rewolucjonista. Nie można się zatem dziwić, że trafia on do niewoli za swoje czyny. Zostaje osadzony za to w więzieniu wraz z Zagozdą. Ucieka wraz z Danem dzięki temu, że narzeczona jego brata, Krystyna, przysyła mu piły do przecięcia krat. Niewola jest tu zatem karą za poglądy i działania sprzeczne z tym, czego oczekuje władza od społeczeństwa. W więzieniu panują trudne warunki, a pobyt w nim jest ciężkim przeżyciem dla osadzonych.
Zarówno w tytule, jak i w samej treści dramatu, często pojawia się motyw róży. Zazwyczaj jej kwiat symbolizuje piękno, miłość czy uczucia. W chrześcijaństwie biała róża symbolizuje niewinność, zaś czerwona męczeństwo. Żeromski w dramacie z kolei pragnie, by w niepodległej polsce stanowiła ona znak sławy, nagrodę za bohaterstwo, cnotę oraz geniusz. Róża to symbol miłości Czarowica, ale też żałoby oraz śmierci. Bohater ginie, upadając w krzaki dzikiej róży.
Akcja rozgrywa się bezpośrednio po upadku rewolucji w 1905, czyli w okresie, kiedy Polska znajduje się wciąż pod zaborami. To z tego powodu Czarowic dokonuje zamachu na wojska carskie i sprzeciwia się władzy. Poruszony zostaje też motyw niepodległości i jej odzyskania. Zabory są też wspominane przy innych okazjach, takich jak przywołanie pamięci o powstaniu styczniowym, oczywiście zgodnie z tym, co pozwala powiedzieć na ten temat zaborca. Zabory wpływają na ludzkie życie i to dlatego na przykład Czarowic zostaje rewolucjonistą i działaczem niepodległościowym.
W dramacie pojawia się także motyw miłości. Czarowic kocha się w narzeczonej swojego starszego brata, w Krystynie. Benedykt jednak w pewnym momencie ma spłacić Jana, przez co staje się dla Krystyny za biedny. Czarowic jest w niej zakochany, mimo iż Krystyna ma bardzo cyniczne podejście do życia i oznajmia mu, że najbardziej będzie go kochać, gdy się rozstaną. Tytułowa róża symbolizuje między innymi też właśnie miłość.
W dramacie Żeromskiego pojawia się też motyw zdrady. Krystyna zdradza narzeczonego, a Anzelm staje się zdrajcą sprawy narodowej i donosicielem. Obawa przed zdradą i wykryciem jest tak silna, że bohaterowie nawet w głębi Alp, w środku zimowego lasu, obawiają się obecności szpiegów i donosicieli.
Aktualizacja: 2025-06-30 10:43:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.