Chłopiec w pasiastej piżamie – motywy literackie

Autorka listy motywów literackich: Marta Grandke. Redakcja: Aleksandra Sędłakowska.
Autor Inny

John Boyne jest znany jako autor powieści „Chłopiec w pasiastej piżamie”, której akcja jest osadzona w trakcie II wojny światowej i dotyka takiego problemu jak działanie obozów koncentracyjnych stworzonych przez nazistów na terenie Polski. Główny bohater dzieła, Bruno, to syn komendanta jednego z takich obozów. Chłopiec przez przypadek spotyka osadzonego w nim rówieśnika o imieniu Szmul, polskiego Żyda. Autor opisuje ich przyjaźń ponad podziałami i wykorzystuje do tego wiele znanych motywów literackich, które pojawiają się w jego dziele.

Spis treści

Motyw przyjaźni

Przyjaźń dotyczy dwóch rówieśników, chłopców Bruna i Szmula. Ich relacja nawiązuje się w wyjątkowo trudnych okolicznościach. Szmul jest bowiem polskim Żydem osadzonym w obozie koncentracyjnym, którym zarządza ojciec Bruna, małego Niemca. Chłopcy spotykają się przypadkiem i nawiązują ze sobą kontakt, ale dzieli ich ogrodzenie z drutu kolczastego, dzielące też rzeczywistość na dwa zupełnie odmienne światy. Bawią się razem, grając w różne gry, między innymi w piłkę. Bruno chce pomóc Szmulowi znaleźć jego ojca, który prawdopodobnie został zamordowany w komorze gazowej, czego chłopcy nie są świadomi. Razem giną w obozie. 

Motyw wojny

Bardzo ważny jest też motyw wojny, ponieważ akcja rozgrywa się właśnie w czasie II wojny światowej i ukazuje wiele wydarzeń związanych z tym konfliktem zbrojnym. Przykładem jest właśnie osadzenie Szmula w obozie koncentracyjnym, jednym spośród tych, które działały w tych latach. Poza tym wojna sprawia, że rodzina Bruna opuszcza Berlin, gdy ojciec chłopca zostaje komendantem w obozie. II wojna światowa wpływa na świat przedstawiony w powieści i na życie bohaterów. Bruno i Szmul nie mogą się zwyczajnie przyjaźnić, ponieważ należą do wrogich sobie obozów, jeden z nich do oprawców, a drugi do ofiar. To pokazuje, że przed wojną nie mogły uciec nawet niewinne dzieci, które nie miały z nią nic wspólnego.

Motyw dzieciństwa

Ponieważ główni bohaterowie powieści mają około ośmiu lat, to obecny jest także motyw dzieciństwa. Nie jest to jednak dzieciństwo takie, jakie powinno być, czyli sielankowe i bezpieczne. Nawet w przypadku Bruna wojna odciska swoje piętno na tym okresie życia i sprawia, że dziecko styka się z rzeczami, których nie powinno oglądać. Jeszcze drastyczniej prezentuje się to w przypadku Szmula, któremu wojna po prostu dzieciństwo odebrała, spędził je bowiem w getcie i obozie koncentracyjnym. W przypadku obu bohaterów dzieciństwo kończy się ich śmiercią w komorze gazowej.

Motyw rodziny

W dziele pojawia się też motyw rodziny na przykładzie rodziny komendanta obozu. Jest to rodzina skażona przez ideologię nazistowską, komendant jest skłócony ze swoją matką ze względu na to, że służy właśnie narodowosocjalistycznej partii. Cała rodzina musi się też dostosować do pracy komendanta i na przykład opuścić dom rodzinny, by przenieść się w pobliże obozu koncentracyjnego. Siostra Bruna, Gretel, jako dorastająca nastolatka jest zindoktrynowana przez filozofię Hitlera, wpajaną młodzieży przez Hitlerjugend.

Motyw cierpienia niezawinionego

Bardzo ważny jest motyw cierpienia niezawinionego. Dotyka ono takich postaci jak właśnie Szmul, który jest dzieckiem osadzonym w obozie koncentracyjnym tylko za to, że urodził się w żydowskiej rodzinie. Okrucieństwo stosowane wobec Żydów łączy się też z motywami Holocaustu i nazizmu i ukazania ogromu nienawiści, z jaką zderzył się jeden naród w czasie II wojny światowej. Cierpienia w powieści ostatecznie doświadczają wszyscy bohaterowie, a to ze względu na śmierć Bruna i Szmula.


Przeczytaj także: Chłopiec w pasiastej piżamie – problematyka

Aktualizacja: 2024-10-10 15:28:53.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.