„Chłopiec w pasiastej piżamie” (ang. The Boy in the Striped Pyjamas) to powieść z gatunku fikcji historycznej autorstwa irlandzkiego pisarza Johna Boyne’a, opublikowana w 2006 roku. Jej akcja rozgrywa się w czasie II wojny światowej i koncentruje się na losach dziewięcioletniego niemieckiego chłopca imieniem Bruno, którego ojciec zostaje mianowany komendantem obozu koncentracyjnego Auschwitz. W pobliżu obozu chłopiec poznaje Szmula – żydowskiego chłopca więzionego za ogrodzeniem. Zawiązuje się między nimi przyjaźń, oparta na dziecięcej niewinności i niezrozumieniu okrucieństwa rzeczywistości. W finale powieści Bruno przebiera się w pasiak i wchodzi do obozu, by pomóc Szmulowi odnaleźć jego ojca, co kończy się tragiczną śmiercią obu dzieci w komorze gazowej. Książka, stylizowana na moralną przypowieść, zyskała międzynarodowy rozgłos, została przetłumaczona na wiele języków, sprzedana w ponad 11 milionach egzemplarzy i doczekała się adaptacji filmowej (2008), baletowej (2017) oraz operowej (2023). W 2022 roku ukazała się jej kontynuacja pt. All the Broken Places.
Mimo popularności, „Chłopiec w pasiastej piżamie” wzbudził kontrowersje wśród historyków, pedagogów i instytucji zajmujących się edukacją o Holokauście. Krytycy zarzucają autorowi liczne nieścisłości historyczne – m.in. nierealistyczne przedstawienie warunków panujących w Auschwitz, łatwość kontaktu dzieci przez ogrodzenie czy możliwość przemieszczania się Szmula po obozie. Zarówno Muzeum Auschwitz-Birkenau, jak i londyńskie Centrum Edukacji o Holokauście zalecają ostrożność w wykorzystywaniu książki w edukacji, podkreślając, że jej odbiór przez młodzież może prowadzić do fałszywych wniosków, np. opartej na fikcji narracji o „dobrym Niemcu” i rozmyciu odpowiedzialności za Zagładę. Jednocześnie część krytyków dostrzega w książce wartościowy punkt wyjścia do rozmowy z młodymi czytelnikami na temat zbrodni XX wieku, pod warunkiem uzupełnienia jej rzetelną wiedzą historyczną.