„Nad Niemnem” to jedno z najbardziej znanych dzieł autorstwa Elizy Orzeszkowej, które wyznacza schyłek epoki pozytywizmu. Pisarka opisała w nim dzieje dwóch rodów — Korczyńskich i Bohatyrowiczów, którzy reprezentują polskie społeczeństwo końca XIX wieku. Nie tylko precyzyjne ulokowanie akcji w czasie, ale również miejsce wydarzeń są niezwykle istotne dla recepcji powieści, na co wskazuje sam tytuł.
Spis treści
Akcja powieści dzieje się na terenach położonych nad rzeką Niemen w okolicach Grodna, należących do zaboru rosyjskiego (niegdyś w obrębie Wielkiego Księstwa Litewskiego). Niemen pełni w powieści rolę symboliczną. Nie tylko łączy wszystkie miejsca wydarzeń, ale także towarzyszy spotkaniom bohaterów, będąc tym samym milczącym świadkiem.
Nad Niemnem położony jest dwór Korczyn, jak również zaścianek, gdzie mieszkają Bohatyrowicze. Innymi ważnymi miejscami, o których wspomina Orzeszkowa są folwark Olszynka, gdzie mieszka rodzina Kirły oraz pałac Osowce, siedziba pani Andrzejowej Korczyńskiej. Wiele wydarzeń rozgrywa się w okolicznościach przyrody, na przykład przy grobie Jana i Cecylii, a także na mogile powstańczej. Akcja ma miejsce w dwóch przeciwstawnych sobie lokacjach – na dworze i na wsi. W znajduje się również kościół. Wspomniany jest też majątek Teofila Różyca na Wołoszczyźnie.
Czas akcji został określony z dużą dokładnością. Wydarzenia powieści rozgrywają się w drugiej połowie lat 80. XIX wieku, około dwadzieścia dwa lub trzy lata po wybuchu powstania styczniowego. Obejmują okres letni, między czerwcem a końcem sierpnia, co można poznać po wykonywanych przez bohaterów pracach rolniczych takich jak żniwa.
Jednak autorka czasami porzuca współczesny wątek, wprowadzając retrospekcję i opowieści. W ten sposób narracja obejmuje również okres powstania styczniowego w 1863 roku, w którym brało udział wielu mieszkańców okolic Grodzieńszczyzny. Pojawia się też opowieść o losach Jana i Cecylii, która jest datowana na rok 1549, kiedy Polską rządził król Zygmunt August. Wspomniane zostały także czasy napoleońskie, konkretniej okres wojny Napoleona z Rosją w 1812 roku. Wobec tego należy zaznaczyć, że akcja „Nad Niemnem” rozgrywa się na kilku różnych planach czasowych, które są wyraźnie oddzielone i uporządkowane.
Aktualizacja: 2024-08-01 18:23:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.