„Marta” to tendencyjna powieść autorstwa Elizy Orzeszkowej. Powstała ona w epoce pozytywizmu i po raz pierwszy opublikowano ją w roku 1873 na łamach „Tygodnika Miód i Powieści”. Przedstawia ona nieszczęśliwą historię Marty Świckiej, kobiety, która niespodziewanie zostaje wdową i odkrywa, że nie jest w stanie przeżyć bez opieki męża czy rodziny. Orzeszkowa w ten sposób przestrzegała przed wychowywaniem kobiet w taki sposób, że nie były one w stanie samodzielnie zarabiać na życie.
Marta Świcka to główna bohaterka powieści zatytułowanej jej imieniem. Pochodziła ze szlacheckiej rodziny.Wyszła za mąż za urzędnika o imieniu Jan i urodziła mu córkę Jańcię. Mieszkali razem w Warszawie. Gdy Jańcia miała cztery lata, mąż Marty zmarł i kobieta została na świecie sama z dzieckiem. Zmuszona była też do oddania całego majątku, jaki zgromadziła wraz z mężem.
Marta to wciąż młoda kobieta, która nawet w trudnych okolicznościach postanawia zadbać o swoją córeczkę i siebie. Mimo iż do tej pory nie pracowała, rozpoczyna poszukiwania posady, która pozwoli jej się utrzymać. Wie bowiem, że nie może liczyć na pomoc innych. Marta posiada umiejętności typowe dla kobiet z jej grupy społecznej w tamtych czasach – potrafi się zajmować domem, zdobyła też nieco edukacji, jednak nie przygotowano jej do samodzielnego życia.
Marta zaczyna zatem przyjmować różne stanowiska. Na początku zostaje nauczycielką języka francuskiego. Udaje jej się to, dzięki zgłoszeniu do biura pośrednictwa dla nauczycielek i nauczycieli, które prowadzi Ludwika Żmińska. Szybko jednak okazuje się, że Marta zna francuski gorzej od swojej uczennicy, zatem nie jest w stanie jej nauczać. Nie przyjmuje zapłaty od państwa Rudzińskich. Pomagają jej oni w zdobyciu posady rysowniczki w piśmie ilustrowanym, trafia też do zakładu krawieckiego, gdzie ma być szwaczką, podejmuje się tłumaczenia książki, jednak nigdzie nie odnosi sukcesu. Nie utrzymuje pracy ze względu na brak kwalifikacji lub ludzkie uprzedzenia.
Bohaterka jednak musi zaopiekować się dzieckiem, przyjmuje zatem pomoc finansową od Rudzińskiej i księgarza, choć jest to niezgodne z jej charakterem. Zaczyna pracować też w zakładzie krawieckim Szwejcowej, gdzie wykorzystuje się kobiety w ciężkiej sytuacji finansowej. Marta nieustannie pracuje ponad siły i poświęca się dla córki, mimo kolejnych przeszkód i niepowodzeń.Ma też określony system moralny i wyznaje wartości, które nie pozwalają jej zostać utrzymanką, mimo iż wtedy byłaby zabezpieczona finansowo.
Marta popada w konflikt ze Szwejcową, co kończy się dla niej opuszczeniem posady. Nie jest w stanie utrzymać siebie i chorującego dziecka, zaczyna zatem żebrać, co pokazuje, jak w trudnej sytuacji się znalazła. Marta wbrew sobie chce wrócić do zakładu krawieckiego, szuka posady w sklepie jubilerskim, gdzie projekt jej bransolety zyskuje uznanie. Nie otrzymuje jednak posady. Martę nieustannie prześladują kolejne nieszczęścia. Jej problemy się mnożą, a mimo to wdowa wciąż walczy o zmianę swojego losu. Świadczy to o sile jej charakteru oraz wiary w to, że życie może stać się lepsze.
Córka Marty choruje, a oddana jej matka nie ma pieniędzy na lekarstwa. Z tego powodu Marta nagina swój system wartości i posuwa się do próby kradzieży. Tylko dla dziecka jest w stanie posunąć się do tak haniebnego czynu. Jednak po wszystkim jest zmuszona do ucieczki, w wyniku której nieszczęśliwie ginie pod kołami omnibusu.
Marta jest przykładem typowej kobiety z wyższych sfer, na miarę swoich czasów. Nie posiada żadnych praktycznych umiejętności. Jest w stanie prowadzić życie jedynie pod opieką męża czy rodziny. Brak wykształcenia zawodowego sprawia, że nie jest samodzielna i nawet upór, siła woli czy determinacja nie są w stanie wynagrodzić jej tych braków i słabości. Marta pada zatem ofiarą własnej pozycji społecznej oraz tego, w jaki sposób wychowywano i przygotowywano do życia kobiety. Jest z góry skazana na porażkę, a mimo to każdego dnia walczy, zwłaszcza starając się dać swojemu dziecku lepsze życie, co jej się nie udaje.
Aktualizacja: 2024-07-25 16:57:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.