Śluby panieńskie - motywy literackie

Autorką listy motywów literackich jest: Marta Grandke.

Aleksander Fredro to znany romantyczny twórca komedii, które na stałe zapisały się w historii literatury polskiej. Jedną z nich są „Śluby panieńskie”, czyli sztuka, która przedstawia losy dwóch par, Gustawa i Anieli oraz Klary i Albina. Dziewczęta nie chcą wyjść za mąż za swoich adoratorów, zatem Gustaw zawiązuje intrygę, której efektem są podwójne zaręczyny. Wcześniej dochodzi jednak do wielu zabawnych wypadków. Fredro zamieścił w swoim dziele wiele motywów literackich.

  • Motyw miłości
  • Motyw wsi
  • Motyw intrygi
  • Motyw teorii magnetyzmu serc
  • Motyw bohatera romantycznego
  • Motyw walki płci
  • Motyw miłości

    Ponieważ głównym tematem sztuki jest miłość, to jest ona także najważniejszym motywem, jaki został wykorzystany przez autora. Fredro wskazuje, że to bardzo ważne uczucie, jedno z najistotniejszych w ludzkim życiu i wywyższa je ponad inne. Pokazuje, że jest ono stałe, silne i niezłomne. Jest ono u niego przeciwieństwem ulotnego i sztucznego uczucia, jakie opisywali w swoich dziełach współcześni mu romantycy. Bohaterowie Fredry dopiero stopniowo dorastają do kochania i muszą się nauczyć, jak to robić, co jest przeciwieństwem zakochania od pierwszego wejrzenia, pojawiającego się między innymi u Mickiewicza. Gustaw dojrzewa do tego uczucia, które znacznie się różni od wzdychającego do Klary płaczliwego Albina, którego postać jest parodią romantycznego kochanka.

    Motyw wsi

    Wydarzenia sztuki rozgrywają się w wiejskim dworku, obecny jest zatem motyw wsi. Ukazana jest ona między innymi oczami znudzonego tym miejscem Gustawa, który wyżej ceni sobie miejskie, liczne rozrywki i tęskni za nimi. Dla Gucia zamieszkanie na wsi jest końcem wesołego życia pełnego rozmaitych uciech i nie spieszy mu się do tego. Mimo to Fredro pokazał też wyidealizowany obraz wiejskiego życia i opisał jego zalety.

    Motyw intrygi

    Ponieważ Klara i Aniela nie chcą wyjść za swoich adoratorów, w sztuce pojawia się motyw intrygi, jaką knuje sprytny Gustaw. Jej celem jest zmiana nastawienia dziewcząt i sprawienia, by spojrzały one przychylniej na Gucia i Albina. Gustaw w związku z tym bez wahania okłamuje wszystkich - wymyśla uraz ręki, inną ukochaną, do której wzdycha, czy też domniemane małżeństwo Klary z Radostem. Wciąga w to też nieszczęśliwego Albina. Wszystkie te manipulacje ostatecznie wychodzą na jaw, ale spełniają swoje zadanie. Klara zaręcza się z Albinem, a Gustaw z Anielą.

    Motyw teorii magnetyzmu serc

    W dziele Fredry pojawia się też motyw magnetyzmu serca, czyli teorii ukształtowanej w epoce romantyzmu. Nie opierała się ona oczywiście o naukę, ale i tak zyskała na popularności. Jej autorem był Franciszek Mesmer. Według niej człowiek miał mieć umiejętność oddziaływania na innych przy pomocy swojej siły duchowej, czyli fluidu. Magnetyzm miał być wykorzystywany przez Gustawa. Ostatecznie doprowadza to do tego, że sam wpada w sidła miłości.

    Motyw bohatera romantycznego

    Fredro zamieszcza też w „Ślubach panieńskich” parodię motywu bohatera romantycznego. Gustaw kojarzy się ze słynnym Gustawem Mickiewicza, ale w ogóle go nie przypomina. Jest praktyczny, wygodny i nie ma w nim nawet odrobiny romantycznego zrywu uczucia. Z kolei takie emocje pojawiają się u Albina, ale jest on bezradnym, cierpiącym i płaczliwym kochankiem, który nie jest w stanie zdobyć ukochanej. W ten sposób Fredro obśmiewa konstrukt popularnego w jego czasach bohatera romantycznego.

    Motyw walki płci

    Fredro ucieka się też do zastosowania motywu walki płci. Klara i Aniela z lektur dowiadują się o męskich wadach i składają śluby, że nigdy nie wyjdą za mąż. Sztuka pokazuje zmagania i próby zmian poglądów dziewcząt na te sprawy. Ostatecznie okazuje się, że obie płcie mają swoje wady i zalety, które trzeba zaakceptować i dochodzi do podwójnych zaręczyn.


    Przeczytaj także: Śluby panieńskie - główne wątki

    Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.