Maciej Raptusiewicz jest jednym z głównych bohaterów komedii Aleksandra Fredry „Zemsta”. W utworze funkcjonuje jako Cześnik. Jest to niższy urząd ziemski, w hierarchii przed łowczym i za podstolim. Odziedziczony po przodkach tytuł świadczy, że pochodzi ze starego, szlacheckiego rodu. Cześnik nie należy jednak do zamożnej szlachty. Nie posiada dużego majątku. Zajmuje połowę zamku, którą kupił jego brat, ojciec Klary Raptusiewiczówny. Brat Cześnika prawdopodobnie nie żyje, ponieważ mężczyzna opiekuje się jego majątkiem i swoją bratanicą. Raptusiewicz nie założył własnej rodziny, został starym kawalerem.
Cześnik jest wysokim i barczystym mężczyzną w średnim wieku. Nosi szlachecki strój, a u boku ma szablę - karabelę. Nękają go choroby, które w dużym stopniu mogą być wynikiem bujnego życia towarzyskiego w młodości. Cześnik cierpi na podagrę i reumatyzm, nękają go skurcze żołądka. Nie może już więcej biesiadować, tak jak wcześniej, o czym przypomina mu Dyndalski.Mimo wszystko, Cześnik postanawia się ożenić. Nie kierują nim jednak uczucia, ale chęć zapewnienia sobie spokojnej starości u boku zamożnej kobiety. Rozważa ślub z młodą Klarą lub wdową Podstoliną. Jego wybór pada na starszą z kobiet, ponieważ mężczyzna ma nadzieję, że doświadczona wdowa nie będzie wymagała od niego romantycznych gestów. Cześnik nie wie jednak, że Podstolina nie posiada dużego majątku. Cześnik jest nieśmiały wobec kobiet, prosi Papkina, aby wyswatał go z Podstoliną.
Najbardziej charakterystyczną cechę Cześnika sugeruje jego nazwisko. Raptus to człowiek gwałtowny, porywczy i skory do gniewu. Cześnik często nie panuje nad złością, Papkin porównuje go do wulkanu. Jest typowym oświeceniowym sarmatą. Cechuje go szlachecka buta, jest zwolennikiem liberum veto. W młodości często brał udział w sejmikach, gdzie konflikty rozwiązywano podczas pojedynków na szable. Mimo upływu lat, wciąż ma bujny temperament, grozi że strzeli do Rejenta. Dowodem na jego patriotyzm i waleczność było przystąpienie do konfederacji barskiej. Cześnik może wydawać się szalony i porywczy, ale w rzeczywistości jest dobroduszny i szczery. Został ukazany w humorystyczny sposób, czego dowodzi jego ulubione powiedzenie „mocium panie”, uwypuklone podczas sceny pisania listu. Cześnik jest niezdolny do hipokryzji, mówi i robi to, co myśli. Wykazuje się również hojnością, obiecuje wypłacić odszkodowanie przepędzonym murarzom, zatrudnionym przez Rejenta. Zachowuje się impulsywnie, ale też honorowo, wyzywając Milczka na pojedynek. Cześnik jest porywczy, ale jego postępowanie nie wynika z agresji, ale ze szlacheckiego warcholstwa i dumy.
Drugim z głównych bohaterów komedii jest Rejent Milczek, właściciel drugiej połowy zamku. Rejent to określenie adwokata szlacheckiego, który współcześnie pełniłby funkcję notariusza. Milczek sam dorobił się majątku, dzięki któremu mógł pozwolić sobie na zakup zamku. Jest wdowcem, mieszka ze swoim synem - Wacławem. Stanowi przeciwieństwo Cześnika. Jest szczupłym, niskim mężczyzną o flegmatycznym usposobieniu. Często pochyla głowę i składa ręce na znak pokory lub wznosi oczy do góry, prosząc o boskie wsparcie. W każdej sytuacji stwierdza, że należy zgadzać się z „wolą nieba”.
Postawa Rejenta nie jest jednak szczera. Mężczyznę cechuje hipokryzja. Udaje osobę pobożną, cichą i spokojną, a w rzeczywistości potrafi być podstępnym intrygantem. Jest bezwzględny nawet dla własnego syna. Zmusza Wacława do małżeństwa z Podstoliną, wykorzystując wieści o ich dawnym romansie. Nie zważa na uczucia syna, przygotowuje nawet intercyzę, która ma uchronić narzeczonych od zerwania zaręczyn. Rejent potrafi być chciwy i zdecydowany. Manipuluje murarzami, aby złożyli fałszywe oskarżenia pod adresem Cześnika. Przez swoją obłudę, Milczek wzbudza zdecydowanie mniej sympatii od Raptusiewicza. Z sąsiadem łączą go jednak honor i zawziętość. Rejent nie jest mistrzem we władaniu szablą, a jednak zgadza się na pojedynek z Cześnikiem. Ostatecznie przełamuje swój upór, błogosławiąc Wacława i Klarę.
Józef Papkin jest prawdopodobnie najbarwniejszą postacią komedii. Posiada dwie tożsamości: autentyczną i zmyśloną, będącą wytworem jego fantazji. Jest synem Jana, z pewnością pochodzi ze szlacheckiej rodziny, ponieważ zna dworskie obyczaje. Nie posiada jednak żadnych nieruchomości ani tytułów, utrzymuje się z przysług, świadczonych zamożniejszym szlachcicom oraz gry w karty. Jego cały majątek to szabla Artemiza, angielska gitara, kolekcja motyli i długi.
Papkin jest wesołym hulaką, karciarzem i utracjuszem. Nie można odmówić mu oczytania, posiada też talent poetycki i wypowiada się w wykwintny sposób. Uważa się za doskonałego amanta, wierzy że zdobędzie serce Klary. Papkin jest tchórzem, ukrywa się podczas bójki z murarzami, boi się również iść do Rejenta z wezwaniem do pojedynku. Wpada w histerię, gdy Cześnik stwierdza, że mógł zostać otruty przez Milczka. Pewności siebie dodają mu zmyślone historie o niezwykłych przygodach i dokonaniach. Często kłamie, chociaż nikt mu nie wierzy. Dzięki swojemu sprytowi i towarzyskiemu obyciu, Papkin posiada zaufanie Cześnika. Mimo lekkomyślnego usposobienia, mężczyzna snuje filozoficzne rozważania na temat człowieka i kierujących nim pobudek.
Klara Raptusiewiczówna to młoda bratanica Cześnika. Jest zakochana w Wacławie, ale zachowuje zdrowy rozsądek. Nie zgadza się na ucieczkę, ponieważ obawia się o swoją reputację. Nie traci nadziei na pojednanie Cześnika i Rejenta. Wykazuje się inteligencją, wyznaczając Papkinowi trzy absurdalne zadania, którymi chce zniechęcić go do zalotów. Bywa także naiwna, nie zauważa flirtu Wacława z Podstoliną. Klara jest hojna, oddaje wdowie część swojego majątku, aby zapewnić jej godne życie.
Wacław Milczek to ukochany Klary i syn Rejenta. Jest odważny i niecierpliwy, dlatego próbuje nakłonić dziewczynę do ucieczki. Knuje intrygi, zgadza się zostać „jeńcem” Papkina, aby dostać się do domu Cześnika. Próbuje pojednać swojego ojca z sąsiadem, podszywając się pod komisarza Rejenta. W młodości Wacław uczył się w Warszawie, gdzie prowadził bujne życie towarzyskie. Wdał się nawet w romans z Podstoliną, udając litewskiego księcia Rodosława. Po latach nie chce jednak odnawiać znajomości z wdową, pozostaje wierny Klarze.
Hanna Czerpiesińska to trzykrotna wdowa. Jest nazywana Podstoliną, ze względu na urząd jej ostatniego męża. Kobieta myśli o ponownym małżeństwie, aby zapewnić sobie dostatnią starość. Mimo dojrzałego wieku, wciąż jest atrakcyjną kobietą. Do związków podchodzi w wyrachowany sposób. Szybko decyduje się na zerwanie zaręczyn z Cześnikiem, gdy Rejent proponuje jej ślub z Wacławem. Podstolina jest opiekunką Klary i jej majątku, ale sama nie należy do zamożnych. Martwi ją więc wieść o ślubie podopiecznej.
Dyndalski jest marszałkiem Cześnika. Próbuje odwieść Raptusiewicza od małżeństwa, wypominając mu wiek i stan zdrowia. Towarzyszy Cześnikowi w przygotowaniach do pojedynku z Rejentem. Jego słabą stroną jest pisanie, myli się i bezmyślnie zapisuje wszystkie słowa Raptusiewicza, co prowadzi do zabawnej sytuacji.
Śmigielski to dworzanin Cześnika. Odważnie przepędza murarzy, zatrudnionych przez Rejenta do naprawy muru granicznego. Stanowi przeciwieństwo Papkina, który w tej sytuacji chowa się na uboczu.
Perełka jest kuchmistrzem Cześnika. Raptusiewicz ufa jego zdolnościom kulinarnym, każe mu przygotować swoją ucztę weselną.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:57.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.