Z różnymi sytuacjami w życiu można sobie radzić na wiele sposobów, na przykład walcząc z nimi lub się im poddając. Można się też spierać o to, która z tych postaw jest lepsza czy też bardziej korzystna. W walce można wiele stracić, natomiast uległość jest często kojarzona ze swoistą utratą godności czy upokorzeniem, dlatego też niektórzy walczą za wszelką cenę, nawet jeśli ryzykują swoim życiem. Moim zdaniem należy w tej kwestii znaleźć umiar i trzeźwo oceniać sytuację, by stwierdzić, co będzie właściwsze. Stosowanie za każdym razem takiej samej postawy może doprowadzić do klęski. Czasami można walczyć o daną sprawę, a czasami lepiej być uległym i na przykład szukać innych rozwiązań. Przykłady takich zachowań można znaleźć w wielu dziełach literackich. Są to takie utwory jak między innymi „Dziady” Adama Mickiewicza, „Kordian” Juliusza Słowackiego, „Syzyfowe prace” Stefana Żeromskiego czy „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego.
„Dziady cz. III” Adama Mickiewicza to dramat romantyczny, którego akcja osadzona jest w okresie zaborów Polski. W związku z tym bohaterowie opisani przez poetę nie chcieli być ulegli wobec nowej, opresyjnej władzy i postanowili walczyć przeciwko niej. Oznaczało to dla nich udział w spiskach i innych działaniach wymierzonych w cara i jego przedstawicieli w Polsce. Walka była trudna, ponieważ naród pozbawiono wszelkich środków, dzięki którym mogliby ją prowadzić i konieczne było przeniesienie wszystkich czynności po prostu do podziemia.
Walka z zaborcą była także po prostu ryzykowna, ze względu na liczne konsekwencje. Były to między innymi przesłuchania, osadzenie w więzieniach, torturowanie, czy nawet wywożenie więźniów na Sybir. Walka pozwoliła Polakom na zachowanie godności, a uległość oznaczałaby w tym przypadku poddanie się i zaakceptowanie niewoli, jaka została im narzucona. W związku z tym wiele osób wybierało po prostu aktywne działanie, licząc się z ryzykiem, jakie niesie ono ze sobą. Niestety szybko okazało się też, że bojownicy o wolność i niepodległość nie mogli mierzyć się z siłami zaborcy i ich działania były skazane na porażkę. Walka dała im jednak swoiste poczucie sprawczości we własnej sprawie.
„Kordian” to z kolei przykład przejścia z uległości do walki. Początkowo główny i tytułowy bohater to młody chłopiec, który skupi się głównie na rozmyślaniach, nie zaś na działaniu. Po próbie samobójczej wyrusza w świat i zwiedza różne kraje, na przykład Anglię, Włochy i Watykan. Tam próbuje wstawić się za swoją ojczyznę u samego papieża i otrzymuje od niego odmowę.
Kordian zaczyna rozumieć wówczas, że uległość oraz bycie posłusznym i grzecznym wobec innych i proszenie ich o wsparcie nie zadziała, ponieważ nikt nie ma interesu w ratowaniu Polski. Bohater zaczyna wówczas stawiać na walkę i to samodzielną. Kordian pragnie bowiem zamordować cara rosyjskiego w jego własnej sypialni, a inni spiskowcy nie popierają tego. Kordian bierze na siebie tę misję, która ostatecznie kończy się jego klęską. To pokazuje, że walka bywa sensownym rozwiązaniem, ale należy do niej odpowiednio podejść i realnie oceniać własne możliwości.
„Syzyfowe prace” to przykład nieustannych prób rusyfikacji narodu i ciągłego sprzeciwu Polaków wobec tego. Po latach pod zaborami wydawać by się mogło, że społeczeństwo jest już uległe, czego przykładem mogą być tacy bohaterowie jak Marcin Borowicz, chłopiec przekonany o wyższości Rosji nad Polską. Z czasem zaczyna on jednak doceniać własną ojczyznę i rozumie, że został zmanipulowany przez zaborcę. Jego przykład pokazuje, że ciągła walka ma sens, nawet jeśli jej efekty nie są widoczne od razu.
„Wesele” pokazuje z kolei naród uległy, pogodzony ze swoim losem, taki, który skupia się na innych sprawach niż odzyskanie niepodległości, na przykład na bogaceniu się. Uległość u Wyspiańskiego jest zatem ukazana jako marazm i bezradność, coś godnego pogardy, z czym trzeba koniecznie walczyć, by porwać cały naród do czynu zbrojnego, zmotywować społeczeństwo i ostatecznie pokonać zaborcę i odzyskać niepodległość.
W literaturze polskiej bohaterowie często wybierają zatem walkę, co ma różne konsekwencje dla nich. W prawdziwym życiu warto za to realnie ocenić sytuację i spróbować wybrać postawę, która ma największą szansę na powodzenie i zrealizowanie celu.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.