Cudzoziemka - motywy literackie

Autor listy motywów literackich: Marcin Puzio.

Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej obfituje w wiele nietypowych podejść do popularnych motywów. Autorka przewrotnie podchodzi do motywu rodziny, prezentując bardzo toksyczny obraz tych relacji, jak również bardzo zaskakujące i trudne życie bez ojczyzny.

Spis treści

Motyw ojczyzny i tożsamości narodowej

Motyw ojczyzny jest ukazany w utworze jako bardzo skomplikowany i budzący wiele uczuć. Róży udaje się dostać do ojczystego kraju, jednak nie czuje się w nim kompletnie jak w domu. Ani w Warszawie, ani w Taganrogu nie jest u siebie. Nigdzie nie czuje się chciana, kochana i w pełni akceptowana. Wszędzie zdarzają się żarty i pogardliwe spojrzenia skierowane w jej stronę. Stąd też tytuł utworu, Cudzoziemka - bo wszędzie czuje się obco, jak przyjezdna. 

Motyw cierpienia

Główną osobą cierpiącą w utworze jest Róża Żabczyńska. Nosi ona w sobie ogromne poczucie krzywdy i złość na świat, którego nie umie inaczej spożytkować. Cierpi z powodu miłości do Michała, którego nigdy nie przestała kochać, a także z powodu zmian, na które nie mam jej zgody (np. wyprowadzka z Taganrogu, zaprzepaszczenie kariery muzycznej). Jej postępowanie prowadzi do cierpienia innych osób, głównie męża Adama i jej dzieci, Władysława i Marty. Obrywało się również drugim połówkom jej pociech (scena, którą zrobiła Róża w czasie ślubu Władysława i Jadwigi, obraza małego Henia, syna Marty) oraz służącym, z którymi miała kontakt. Psychiczny ból, który odczuwała Róża, przełożył się na jej problemy z sercem, które były przyczyną jej śmierci (kobieta dostała zawału, po którym zmarła).

Motyw rodziny

Rodzina Żabczyńskich opisana w Cudzoziemce jest bardzo dysfunkcyjna. Wszystkich terroryzuje matka, która wyżywa się na nich za niespełnione życiowe aspiracje dotyczące związku z Michałem Bądskim oraz kariery słynnej skrzypaczki. Spowodowało to brak miłości wobec dzieci i ciągłe wymagania kobiety wobec nich. Zawsze dawała im nowe zadania, natomiast mało miłości i uwagi. Była wobec nich bardzo wymagająca. Władysław zauważył to, gdy na świecie pojawiły się jego własne dzieci. Jadwiga otaczała je czułością i dobrocią, której sam nie doświadczył. Było to dla niego szokujące doświadczenie. Ciężką relację z Różą miał również jej mąż, Adam. Naprawdę kochał bohaterkę, jednak nigdy nie zajął w jej sercu miejsca Michała. Zawsze kojarzył się jej z bólem i zawiedzeniem. 

Motyw muzyki

W utworze bardzo obecny jest motyw muzyki. Była to dla Róży jedna z najważniejszych rzeczy. Wielokrotnie wspomnienia kobiety są przerywane przez motywy muzyczne i fragmenty melodii, które gra ona lub jedno z jej dzieci. Fragmenty te mają różny charakter - chwilami dodają elementów estetycznych, czasem wyrazem bólu głównej bohaterki. Dodają one jednak ważnych, niespotykanych doznań z zakresu syntezy sztuk. 

Motyw miłości

Jedyna szczęśliwa miłość ukazana w utworze to relacja Władysława i Jadwigi. Wszystkie pozostałe mają znamiona tragizmu. Adam kocha Różę, jednak ona cały czas jest zakochana w Michale, choć miło już wiele lat. Marta z Pawłem także nie tworzą szczęśliwego małżeństwa, są pozbawieni miłości.

Motyw śmierci

To, że Róża umrze, czuć już od pierwszych stron utworu. Kobieta wspomina swoje życie, wraca do wszystkich trudnych momentów, próbuje rozliczyć się z bliskimi. Dodatkowo godzi się z Adamem. Bohaterka boi się śmierci, jednak gdy ona przychodzi, odchodzi w takim samym cierpieniu, jak całe jej życie - pełna bólu i smutku. 


Przeczytaj także: Cudzoziemka - główne wątki

Aktualizacja: 2023-10-20 22:01:15.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.