Lord Byron, pisząc „Giaura”, już na zawsze zmienił świat literatury. Nie tylko stworzył nowy rodzaj bohatera, nazwany od jego nazwiska bajronicznym, ale również doprowadził do zaistnienia pewnego paradoksu. Jest nim wykreowanie postaci, którą najprościej nazwać możemy szlachetnym zbrodniarzem. Niemniej Byronowi udało się nadać swojemu bohaterowi cechy zarówno godne podziwu, jak i potępienia. Jego okrucieństwo, mściwość i buta idą w parze z odwagą, wiernością i swoistą formą uczciwości.
Cechy szlachetne, jak sama nazwa wskazuje, wiążemy z ludźmi godnymi naśladowania. Często podświadomie rozumiemy je jako rodzaj rycerskich cnót, ponieważ to właśnie archetyp rycerza leżał u podstaw takiego rozumienia szlachetności. Giaur jako postać posiada kilka cech, które można w nim tak określić oraz pewnych pośrednich atrybutów, często łączonych ze szlachetnością.
Po pierwsze jest to człowiek niebywale odważny. Stanięcie do walki z baszą tureckim, człowiekiem niezwykle wpływowym i słynącym z twardego charakteru, wymagało nie lada hartu ducha. Giaur próbuje jedna najpierw ratować ukochaną, a potem walczy, by pomścić jej śmierć. Co więcej, Giaur nie obraża swojego przeciwnika i nie gardzi nim. Przyznaje nawet, że na jego miejscu postąpiłby podobnie. To oznaka honorowego wręcz traktowania adwersarza, będąca wyznacznikiem ludzi szlachetnych. Można przy tym stwierdzić, że odwaga idzie tu w parze z pewną formą prymitywnej sprawiedliwości — śmierć baszy za śmierć kochanki.
Istotne jest tu też podejście do samobójstwa. Giaur gardzi odebraniem sobie życia, ponieważ uważa to za głupie i tchórzliwe. Woli do końca cierpieć, pijąc czarę swojej goryczy.
Kolejną cechą Giaura jest wierność. Kiedy raz pokochał, nie ma od tego odwrotu. Mężczyzna nigdy nie bierze sobie innej ukochanej, do końca czeka na śmierć i połączenie w niej z Leilą. Wierność jako taka zawsze była uważana za cechę ludzi szlachetnych.
Uczciwość Giaura polega zaś na jego podejściu do własnych zasad. Nie szuka on pocieszenia ani rozgrzeszenia, jeżeli nie uważa swojego czynu za zły. Choć brzmi to dziwnie, odrzuca wszelkie formy pojednania z Bogiem, ponieważ byłoby to nieuczciwe na płaszczyźnie jego przekonań.
Cechami pobocznymi Giaura jako osoby szlachetnej jest zaś jego opis. To człowiek nieprzeciętnego intelektu, dobrze urodzony i przystojny. Nadawałby się więc na rycerza lub przynajmniej potomka takowego.
Nie ulega zarazem wątpliwości jego występna natura. Przede wszystkim Giaur to mściwy indywidualista, za nic mający sobie zasady panujące na świecie. Moralność nie ma dla niego znaczenia, jeżeli nie wierzy w jej zasady. Potrafi by więc bezwzględny, wręcz okrutny. Zabił przecież człowieka dla zemsty — ta zaś w kręgu kultury zachodniej uważana jest za pobudkę mało szlachetną, wręcz zbrodniczą. Przy całej otoczce szlachetności i ujmowaniu swoich poczynań jako konsekwencji „wiary, która była dla Hassana zdradą” Giaur postąpił nawet gorzej od baszy — zabił bowiem wiedziony zbrodniczą chęcią pomsty. Czyni go to więc zarazem postacią tragiczną.
Aktualizacja: 2023-03-13 21:06:30.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.