„Kordian” Juliusza Słowackiego to obok „Dziadów” Mickiewicza jeden z najbardziej znanych dramatów romantycznych w literaturze polskiej. Wszystkim jest również wiadoma rywalizacja o miano wieszcza narodowego między twórcami obu tych dzieł. Chociaż ostatecznie obu Polaków włączono w poczet wielkich poetów, ciągle otwartym pozostaje problem palmy pierwszeństwa. Na łamach tej dyskusji porównywane są dzieła obu adwersarzy, pragnie się wyłonić absolutne arcydzieło literatury polskiej. Czy wspomniany wyżej Kordian zasługuje na takie miano?
Słowacki pisząc swój dramat wspiął się na wyżyny poetyckiego kunsztu, zachowując wszelkie elementy typowe dla epoki romantyzmu. Mamy więc mroczną atmosferę przesyconą elementami naprzyrodzonymi oraz niebanalną postać głównego bohatera. Tytułowy Kordian zdaje się przypominać Wertera z dzieła niemieckiego twórcy preromantyzmu, Goethego. Tak samo cierpi na Weltschmerz (ból świata), ucieka od rzeczywistości w świat przyrody i iluzji, a przede wszystkim w centrum swojego istnienia stawia miłość, przez którą staje na skraju rozpaczy i podobnie jak Werter, rozważa samobójstwo.
Kordian jednak unika losu Wertera, ponieważ z romantycznego kochanka przeistacza się w bojownika o sprawę narodową. Przemierzając Europę konfrontuje kolejno anglosaski kult pieniądza, złudny eskapizm poezji, sprzedajne namiętności i polityczny pragmatyzm. Docierając na szczyt góry Mont Blanc doznaje oświecenia, poznając przeznaczenie swoje i swojego narodu. Przyglądając się biografii samego Słowackiego oraz historii emigracji po powstaniu listopadowym możemy zauważyć, jak sprawnie wplecione tu zostały elementy narodowe. To oryginalny bohater, chcący dbać o swoją ojczyznę. Wrażliwy wojownik o sprawę wolności ludzi, cyniczny poszukiwacz prawdy i odważny rewolucjonista. Te cechy tworzą z niego postać ikoniczną, oddanie jednego z archetypów dawnego Polaka. Oryginalność dzieła Słowackiego i jego literacki kunszt, wynikają z umiejętności poety do stworzenia tak wielowymiarowej postaci, z którą każdy czytelnik chciałby się utożsamić. Nie jest to bohater idealny pod każdym względem, dlatego łatwiej jest odbiorcy zrozumieć jego wewnętrzne rozdarcie oraz wynikającą z niego przemianę, powodującą jego dalsze działania w spisku przeciwko zaborcy.
Monolog na górze Mont Blanc to nie jedyna scena, gdzie wieszcz ujawnia przed czytelnikiem rozterki i implikacje wewnętrznej natury człowieka. Wahania Kordiana tuż przed wkroczeniem do sypialni moskiewskiego władcy ucieleśniają walkę woli, moralności i ludzkiej słabości. Z kolei scena rozmowy między bohaterem a diabolicznym doktorem to głęboka filozoficzna walka o dowiedzenie różnicy między szaleństwem a heroicznym podążaniem za ideą. Nie jest więc „Kordian” jedynie fantasmagorycznym dramatem okresu „burzy i naporu”, a głęboko przemyślanym studium natury narodu pełnego wewnętrznych sprzeczności.
Słowacki bez wątpienia stworzył arcydzieło literatury polskiej. Udowadnia to między innymi ciągle aktualny przekaz dzieła i kolejne pokolenia nim zafascynowane. Należy jednak oddać prawdę fanom Mickiewicza oraz innych poetów polskich. Autor „Balladyny” nie był jedynym, który dał narodowi ponadczasowe dzieło. „Kordian” to jeden z wielu kształtujących naszego ducha dramatów, zasługujących na wysokie miejsce w kanonie polskiej kultury.
Aktualizacja: 2024-11-25 15:30:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.