Autorzy okresu romantyzmu kreowali bohaterów o charakterystycznych cechach i mocnym temperamencie. W literaturze polskiej jednym z najbardziej znanych takich bohaterów jest Kordian, stworzony przez Juliusza Słowackiego. Postać ta odzwierciedla typowego romantycznego indywidualistę, który dąży do odkrycia uniwersalnej prawdy i sensu życia. Jego przeszłe cierpienia i rozczarowania stają się motorem napędowym w poszukiwaniach wyższego celu. Kordian ostatecznie odnajduje ten cel w idei winkielriedyzmu, zakładającej ofiarę jednostki dla dobra ludzkości. Jednak jego działania często zdradzają brak równowagi emocjonalnej i neurotyczne napięcie, co rodzi pytanie: Kordian to bohater, czy raczej szaleniec? Odpowiedź na to pytanie wymaga szczegółowej analizy jego złożonej osobowości.
Początkowe losy Kordiana wskazują na jego cierpienie, będące efektem tzw. choroby wieku. Było to zjawisko typowe dla młodzieży romantycznej, przejawiające się emocjonalnym rozdarciem i poczuciem pustki powodowanej nieodwzajemnionej miłości. U Kordiana widać wewnętrzny konflikt wynikający z jego wrażliwości oraz pragnienia odnalezienia sensu. Młody bohater to człowiek o bogatym życiu wewnętrznym, który jednak nie potrafi zrównoważyć swoich emocji, co zbliża go do wielu innych postaci romantycznych. Jednym z decydujących momentów w życiu Kordiana jest nieszczęśliwa miłość do Laury. To doświadczenie popycha go do próby samobójczej, co jest częstym motywem w literaturze romantycznej, widocznym także u Wertera Goethego czy Gustawa z „Dziadów”. Słowacki jednak nie pozostawia bohatera w stanie rozpaczy. Nieudane samobójstwo staje się punktem zwrotnym, inicjującym podróż bohatera w poszukiwaniu sensu życia.
Motyw podróży jest tu symbolicznym przedstawieniem dorastania i zdobywania mądrości. Podróż Kordiana nie jest przypadkowa; jej celem jest odnalezienie ostatecznej prawdy o życiu. W tym kontekście kluczowe znaczenie ma scena na Mont Blanc, gdzie bohater konfrontuje się z ideą transcendencji i mistycyzmu, które fascynowały również samego Słowackiego. Wyprawa Kordiana to nie akt szaleństwa, lecz uporządkowane dążenie do zrozumienia i odkrycia idei godnej poświęcenia życia. Kordian odwiedza różne kraje, które oddziałują na jego refleksje o życiu. Anglia, będąca centrum kapitalizmu i rewolucji przemysłowej, ukazuje władzę pieniądza nad światem. We Włoszech, kolebce kultury i renesansu, bohater dostrzega ulotność uczuć i iluzoryczność miłości. Pałac papieski, duchowe serce Europy, staje się miejscem konfrontacji religii z polityką. Wędrówka Kordiana to świadome poszukiwanie odpowiedzi na fundamentalne pytania o sens istnienia.
Dążenie Kordiana do poznania prawdy prowadzi go do odkrycia idei winkielriedyzmu – poświęcenia jednostki dla dobra ogółu. Jest to wyraz idealizmu, ale także emocjonalnego podejścia do życia. Kordian odrzuca pragmatyzm na rzecz szlachetnej wizji poświęcenia. Taka postawa wymaga odwagi, ale jednocześnie świadczy o jego oderwaniu od rzeczywistości, co prowadzi do tragicznych konsekwencji. Szaleństwo Kordiana można dostrzec w jego demonicznych wizjach i fanatycznym uporze, które ostatecznie popychają go do próby zamachu na cara. Diabeł w utworze Słowackiego sugeruje, że wielkie idee bohatera są zbliżone do majaków osoby niezrównoważonej. Mimo to Kordian kieruje się nie szaleństwem, lecz idealizmem, który wyraża się w jego gotowości do poświęcenia. Winkielriedyzm, choć przypomina akt desperacji, jest w istocie szlachetnym dążeniem do wywołania powszechnego zrywu wolnościowego. Postać Kordiana łączy w sobie cechy bohatera i neurotyka. Jego emocjonalność i brak wyważenia prowadzą do klęski, lecz to właśnie te cechy czynią go zdolnym do wielkich czynów. Szaleństwo, w oczach świata, jest często nieodzowną cechą ludzi gotowych na heroiczne poświęcenie. Diabeł w utworze częściowo ma rację – idee Kordiana przypominają urojenia, ale to właśnie one pozwalają bohaterowi sięgnąć po coś wykraczającego poza przeciętność. Kordian nie jest więc zwykłym szaleńcem, lecz postacią tragiczną, w której emocjonalne rozdarcie staje się źródłem wielkości.
Aktualizacja: 2024-12-01 17:35:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.