Ojciec Goriot - motywy literackie

Autorka listy motywów literackich: Ilona Kowalska.

"Ojciec Goriot" to powieść Honore de Balzaka, która opowiada losy mieszkańców Paryża w XIX wieku. Fabuła historii oscyluje wokół kilku wątków powieści, które przeplatają się ze sobą. Najważniejszym z nich jest motyw ojca, ponieważ to córki tytułowego bohatera i ich relacje z rodzicem odgrywają najważniejsze role, a ich wpływ na innych bohaterów jest największy. Drugim motywem, który łączy się z innymi wątkami oraz napędza całą historię, jest motyw miłości, romansu i pożądania. Do najważniejszych wątków powieści należą:

Spis treści

Motyw ojca

Jednym z głównych bohaterów powieści jest Jan Joachim Goriot, mieszkaniec pensjonatu pani Vauquer. Przez całe swoje życie był handlarzem mąką, który dorobił się wielkiej fortuny, chociaż nie pochodził z arystokratycznego rodu. Był szczęśliwym człowiekiem, miał ukochaną żonę i dwie córki, na które przelał całą swoją miłość po tym, jak został wdowcem.

Goriot nie potrafił samotnie wychować córek. Chciał zrekompensować im brak matki drogimi podarunkami i rozpieszczaniem dziewcząt do szaleństwa. Od najmłodszych lat Delfina i Anastazja dostawały wszystko, czego zapragnęły – drogie suknie, klejnoty, powozy. Sprawiło to, że wyrosły na zepsute i zdemoralizowane kobiety, dla których liczyło się tylko bogactwo i brylowanie na salonach paryskiej szlachty.

W dorosłym życiu mści się to na Goriocie. Córki urywają z nim kontakt, ponieważ wstydzą się swojego mieszczańskiego pochodzenia. Nie interesują się losem ojca, chociaż ten chce dla nich najlepiej, jak tylko może. Kobiety odwiedzają Goriota tylko wtedy, gdy potrzebują pieniędzy, których ojciec im nie odmawia. Anastazja i Delfina rujnują ojcu zdrowie, a ich żądania doprowadzają go do śmierci. Przed odejściem Goriot reflektuje się i rozumie, że źle wychował córki, które wyrosły na egoistyczne osoby zaślepione pieniędzmi. Córki nie pojawiają się na pogrzebie ojca.

Motyw miłości, romansu i pożądania

W powieści prawdziwą miłość żywi jedynie Goriot do swoich córek. Pozostali bohaterowie nie potrafią tego odczuwać. Małżeństwa zawiązywane są z rozsądku, a kobiety wybierają co bogatszych mężów, którzy zapewnią im dostatnie życie i wprowadzą na salony elity. Małżeństwo i posiadanie dzieci nie przeszkadza arystokratkom w posiadaniu oficjalnych kochanków, z którymi mężowie często się przyjaźnią. Jest to uważane za dodatkowe wsparcie finansowe i możliwość pięcia się w hierarchii społecznej.

Oś powieści zbudowana jest na romansie Eugeniusza Rastignaca i córki Goriota – Delfiny de Nucingen. Eugeniusz pochodzi ze szlacheckiego, ale biednego rodu, a jego krewną jest pani de Beauséant – najważniejsza arystokratka w stolicy. Delfina zaś jest żoną bogatego mężczyzny, którego tytuł barona nie jest wystarczający, by wejść na salony. Oboje więc siebie potrzebują.

Motyw miasta

Jednym z głównych bohaterów powieści jest Paryż jako miasto. Wydaje się, że to miejsce, gdzie można realizować swoje marzenia o karierze i osiągać szczyty, jednak w rzeczywistości miasto jest brudne i zniszczone. Mieszkańcy są zdemoralizowani i postępują nieuczciwie, nie istnieje prawdziwa miłość, a wszyscy są wobec siebie zakłamani i obłudni. Paryż jest miastem kontrastów, gdzie dzielnice nędzarzy łączą się z dzielnicami arystokratów. Stolica jest doskonale opisana z najdrobniejszymi szczegółami, ponieważ Balzac chciał jak najlepiej nakreślić profil miasta, jednocześnie wskazując tym motywacje działań bohaterów.

Motyw kariery

Karierowiczem w powieści jest Eugeniusz Rastignac – młody student prawa. Pochodzi on z biednego wiejskiego, ale szlacheckiego rodu na południu Francji. Jego rodzina ledwo zebrała pieniądze na studia dla chłopaka. Dzięki pokrewieństwu z panią de Beauséant chłopak dostaje się na salony i zaczyna brylować w towarzystwie. Podoba mu się bogate życie i zaczyna do niego dążyć, ponieważ chce być jak najwyżej w społecznej hierarchii. Staje się to jego celem życiowym, dlatego zaniedbuje naukę i wdaje się w romans z Delfiną, która ma mu umożliwić zdobycie wielkiego majątku.

Motyw zbrodni

Zbrodniarzem w powieści jest Vautrin, ukrywający się zbiegły galernik. Chce zabić brata Wiktoryny, by ta mogła odziedziczyć majątek, poślubić Eugeniusza, który podzieliłby się pieniędzmi z Vautrinem. Mężczyzna zostaje aresztowany przez policję i przyznaje się do wszystkiego.


Przeczytaj także: Ojciec Goriot - problematyka

Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:00.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.