Ojciec Goriot - motywy literackie

Autorka listy motywów literackich: Ilona Kowalska.

"Oj­ciec Go­riot" to po­wieść Ho­no­re de Bal­za­ka, któ­ra opo­wia­da losy miesz­kań­ców Pa­ry­ża w XIX wie­ku. Fa­bu­ła hi­sto­rii oscy­lu­je wo­kół kil­ku wąt­ków po­wie­ści, któ­re prze­pla­ta­ją się ze sobą. Naj­waż­niej­szym z nich jest mo­tyw ojca, po­nie­waż to cór­ki ty­tu­ło­we­go bo­ha­te­ra i ich re­la­cje z ro­dzi­cem od­gry­wa­ją naj­waż­niej­sze role, a ich wpływ na in­nych bo­ha­te­rów jest naj­więk­szy. Dru­gim mo­ty­wem, któ­ry łą­czy się z in­ny­mi wąt­ka­mi oraz na­pę­dza całą hi­sto­rię, jest mo­tyw mi­ło­ści, ro­man­su i po­żą­da­nia. Do naj­waż­niej­szych wąt­ków po­wie­ści na­le­żą:

Spis treści

Motyw ojca

Jed­nym z głów­nych bo­ha­te­rów po­wie­ści jest Jan Joachim Goriot, miesz­ka­niec pen­sjo­na­tu pani Vau­qu­er. Przez całe swo­je ży­cie był han­dla­rzem mąką, któ­ry do­ro­bił się wiel­kiej for­tu­ny, cho­ciaż nie po­cho­dził z ary­sto­kra­tycz­ne­go rodu. Był szczę­śli­wym czło­wie­kiem, miał uko­cha­ną żonę i dwie cór­ki, na któ­re prze­lał całą swo­ją mi­łość po tym, jak zo­stał wdow­cem.

Go­riot nie po­tra­fił sa­mot­nie wy­cho­wać có­rek. Chciał zre­kom­pen­so­wać im brak mat­ki dro­gi­mi po­da­run­ka­mi i roz­piesz­cza­niem dziew­cząt do sza­leń­stwa. Od naj­młod­szych lat Del­fi­na i Ana­sta­zja do­sta­wa­ły wszyst­ko, cze­go za­pra­gnę­ły – dro­gie suk­nie, klej­no­ty, po­wo­zy. Spra­wi­ło to, że wy­ro­sły na ze­psu­te i zde­mo­ra­li­zo­wa­ne ko­bie­ty, dla któ­rych li­czy­ło się tyl­ko bo­gac­two i bry­lo­wa­nie na sa­lo­nach pa­ry­skiej szlach­ty.

W do­ro­słym ży­ciu mści się to na Go­rio­cie. Cór­ki ury­wa­ją z nim kon­takt, po­nie­waż wsty­dzą się swo­je­go miesz­czań­skie­go po­cho­dze­nia. Nie in­te­re­su­ją się lo­sem ojca, cho­ciaż ten chce dla nich naj­le­piej, jak tyl­ko może. Ko­bie­ty od­wie­dza­ją Go­rio­ta tyl­ko wte­dy, gdy po­trze­bu­ją pie­nię­dzy, któ­rych oj­ciec im nie od­ma­wia. Ana­sta­zja i Del­fi­na ruj­nu­ją ojcu zdro­wie, a ich żą­da­nia do­pro­wa­dza­ją go do śmier­ci. Przed odej­ściem Go­riot re­flek­tu­je się i ro­zu­mie, że źle wy­cho­wał cór­ki, któ­re wy­ro­sły na ego­istycz­ne oso­by za­śle­pio­ne pie­niędz­mi. Cór­ki nie po­ja­wia­ją się na po­grze­bie ojca.

Motyw miłości, romansu i pożądania

W po­wie­ści praw­dzi­wą mi­łość żywi je­dy­nie Go­riot do swo­ich có­rek. Po­zo­sta­li bo­ha­te­ro­wie nie po­tra­fią tego od­czu­wać. Mał­żeń­stwa za­wią­zy­wa­ne są z roz­sąd­ku, a ko­bie­ty wy­bie­ra­ją co bo­gat­szych mę­żów, któ­rzy za­pew­nią im do­stat­nie ży­cie i wpro­wa­dzą na sa­lo­ny eli­ty. Mał­żeń­stwo i po­sia­da­nie dzie­ci nie prze­szka­dza ary­sto­krat­kom w po­sia­da­niu ofi­cjal­nych ko­chan­ków, z któ­ry­mi mę­żo­wie czę­sto się przy­jaź­nią. Jest to uwa­ża­ne za do­dat­ko­we wspar­cie fi­nan­so­we i moż­li­wość pię­cia się w hie­rar­chii spo­łecz­nej.

Oś po­wie­ści zbu­do­wa­na jest na ro­man­sie Eu­ge­niu­sza Ra­sti­gna­ca i cór­ki Go­rio­ta – Delfiny de Nucingen. Eu­ge­niusz po­cho­dzi ze szla­chec­kie­go, ale bied­ne­go rodu, a jego krew­ną jest pani de Be­au­séant – naj­waż­niej­sza ary­sto­krat­ka w sto­li­cy. Del­fi­na zaś jest żoną bo­ga­te­go męż­czy­zny, któ­re­go ty­tuł ba­ro­na nie jest wy­star­cza­ją­cy, by wejść na sa­lo­ny. Obo­je więc sie­bie po­trze­bu­ją.

Motyw miasta

Jed­nym z głów­nych bo­ha­te­rów po­wie­ści jest Paryż jako miasto. Wy­da­je się, że to miej­sce, gdzie moż­na re­ali­zo­wać swo­je ma­rze­nia o ka­rie­rze i osią­gać szczy­ty, jed­nak w rze­czy­wi­sto­ści mia­sto jest brud­ne i znisz­czo­ne. Miesz­kań­cy są zde­mo­ra­li­zo­wa­ni i po­stę­pu­ją nie­uczci­wie, nie ist­nie­je praw­dzi­wa mi­łość, a wszy­scy są wo­bec sie­bie za­kła­ma­ni i ob­łud­ni. Pa­ryż jest mia­stem kon­tra­stów, gdzie dziel­ni­ce nę­dza­rzy łą­czą się z dziel­ni­ca­mi ary­sto­kra­tów. Sto­li­ca jest do­sko­na­le opi­sa­na z naj­drob­niej­szy­mi szcze­gó­ła­mi, po­nie­waż Bal­zac chciał jak naj­le­piej na­kre­ślić pro­fil mia­sta, jed­no­cze­śnie wska­zu­jąc tym mo­ty­wa­cje dzia­łań bo­ha­te­rów.

Motyw kariery

Ka­rie­ro­wi­czem w po­wie­ści jest Eugeniusz Rastignac – mło­dy stu­dent pra­wa. Po­cho­dzi on z bied­ne­go wiej­skie­go, ale szla­chec­kie­go rodu na po­łu­dniu Fran­cji. Jego ro­dzi­na le­d­wo ze­bra­ła pie­nią­dze na stu­dia dla chło­pa­ka. Dzię­ki po­kre­wień­stwu z pa­nią de Be­au­séant chło­pak do­sta­je się na sa­lo­ny i za­czy­na bry­lo­wać w to­wa­rzy­stwie. Po­do­ba mu się bo­ga­te ży­cie i za­czy­na do nie­go dą­żyć, po­nie­waż chce być jak naj­wy­żej w spo­łecz­nej hie­rar­chii. Sta­je się to jego ce­lem ży­cio­wym, dla­te­go za­nie­dbu­je na­ukę i wda­je się w ro­mans z Del­fi­ną, któ­ra ma mu umoż­li­wić zdo­by­cie wiel­kie­go ma­jąt­ku.

Motyw zbrodni

Zbrod­nia­rzem w po­wie­ści jest Vautrin, ukry­wa­ją­cy się zbie­gły ga­ler­nik. Chce za­bić bra­ta Wik­to­ry­ny, by ta mo­gła odzie­dzi­czyć ma­ją­tek, po­ślu­bić Eu­ge­niu­sza, któ­ry po­dzie­lił­by się pie­niędz­mi z Vau­tri­nem. Męż­czy­zna zo­sta­je aresz­to­wa­ny przez po­li­cję i przy­zna­je się do wszyst­kie­go.


Prze­czy­taj tak­że: Ojciec Goriot - problematyka

Ak­tu­ali­za­cja: 2022-08-11 20:24:00.

Sta­ra­my się by na­sze opra­co­wa­nia były wol­ne od błę­dów, te jed­nak się zda­rza­ją. Je­śli wi­dzisz błąd w tek­ście, zgłoś go nam wraz z lin­kiem lub wy­ślij ma­ila: kon­takt@po­ezja.org. Bar­dzo dzię­ku­je­my.