Jan Joachim Goriot to główny i tytułowy bohater powieści „Ojciec Goriot” Honoré de Balzaka, która została wydana w 1835 roku i opowiada losy społeczeństwa w dziewiętnastowiecznym Paryżu.
Przed rewolucją francuską Goriot był prostym robotnikiem. Oszczędzał i żył skromnie, dużo pracując i starając się uczyć zasad handlu. Odkupił interes od innego właściciela, niestety, zakład upadł w 1798 roku przez rewolucjonistów. To nie zniechęciło Goriota do prowadzenia własnego biznesu. Poparcie wpływowych osób i dostosowanie się do rządzącej władzy sprawiło, że stał się handlarzem zbożem i mąką. Szybko dorobił się fortuny, ponieważ nie bał się zaryzykować, dużo inwestował w swój interes i wykorzystał niestabilną sytuację polityczną, która przerażała innych przedsiębiorców. Nawiązywał kontakty w innych krajach, przewidywał kursy i ceny, umiał się targować na swoją korzyść i zawyżać ceny w taki sposób, by nadal były akceptowalne dla ogółu społeczeństwa.
O jego wyglądzie nie wiadomo wiele. Jest dość gruby, jednak ma powodzenie u kobiet. To prosty człowiek, mieszczanin wiejskiego pochodzenia, który nie rozwija się duchowo czy kulturalnie.
Rodzina jest dla niego najważniejsza. Ma dwie córki i żonę, którą kocha ponad wszystko i jest dla niej w stanie zrobić wszystko. Po siedmiu latach małżeństwa kobieta umiera, a jego życie stacza się, ponieważ Goriot nie jest w stanie poradzić sobie z żalem i rozpaczą. Całą miłość, którą żywił do żony, przelewa na dzieci – Anastazję i Delfinę. Spełnia wszystkie ich zachcianki i pieniędzmi stara się zrekompensować dziewczętom śmierć matki. Kupuje im drogie prezenty, suknie i biżuterię, przerabia dom na pałac, a siostry w wieku piętnastu lat mają własne powozy.
Goriot żywi jednak do córek uczucia niemal erotyczne. Podziwia je niczym kochanek swoje ukochane, opisy sytuacji związanych z Anastazją i Delfiną ubarwia uczuciami romantycznymi i seksualnymi. Uwielbia na nie patrzeć, przygląda się uważnie ich uśmiechom, który rozjaśnia mu życie. Jak sam mówi: „chciałby być ich pieskiem, którego trzymają na kolanach”. Celem egzystencji Goriota jest sprawianie przyjemności córkom. Jest zaślepiony swoją miłością do sióstr, idealizuje je i nie dostrzega ich wad. Całował Anastazji i Delfinie stopy, patrzył głęboko w oczy, ocierał się o suknie.
Połączenie niezdrowego uwielbienia i rozpieszczania podarunkami sprawia, że córki nie są wychowywane przez Goriota poprawnie. Stają się roszczeniowe i egoistyczne, nie szanują ludzi, nie są bezinteresowne. Nie potrafią kochać, ponieważ nigdy nie zostały tego nauczone. Liczy się dla nich jedynie majątek i zasób portfela. Poniżały biedniejsze osoby, nie zwracając uwagi na ich potrzeby i problemy, uznając je za gorsze od siebie.
Obie córki Goriota wychodzą bogato za mąż – Anastazja za hrabiego de Restauda, a Delfina za bankiera, barona de Nucingena. Wtedy też siostry ukazują swoje prawdziwe oblicze wobec ojca. Kobiety pragną wspinać się w hierarchii społecznej i brylować na salonach, jednak ich mieszczańskie pochodzenie i zawód ojca są dla nich przeszkodą. Wstydzą się, że nie pochodzą ze szlachty, a ich ojciec handluje mąką. Goriot traci w ten sposób kontakt z córkami, które odcinają się od niego prawie całkowicie. Pchane swoimi ambicjami i zdaniem innych, siostry namawiają ojca, by ten wycofał się z biznesu i przeszedł na zasłużoną emeryturę. Goriot ulega Anastazji i Delfinie.
Po odejściu z pracy sprzedaje dom i zamieszkuje w pensjonacie wdowy Vauquer, który mieści się przy ulicy Neuve-Sainte-Genevieve. W brudnej i obskurnej gospodzie, która kompletnie nie pasuje do posiadanego majątku, wynajmuje najdroższy pokój. Przybywa z kuframi pełnymi wspaniałych ubrań, drogą biżuterią i rodowymi klejnotami.
Zwraca w ten sposób uwagę właścicielki, która już dawno planowała wyjść bogato za mąż. Goriot wydaje się więc idealnym kandydatem – jest niewiele od niej starszy, bardzo bogaty, pogodny i wesoły, a do tego nie odmawia sobie niczego i nowym przyjaciołom, których poznaje w pensjonacie. Wdowa więc zbliża się do Goriota i stara się go uwieść. Ten jest jednak nieugięty, cały czas czując wielką miłość do córek, które raz na jakiś czas odwiedzały go w nowym miejscu zamieszkania, co wywołało sporo plotek. Nikt nie wierzył, że tak strojne i bogate kobiety mogą być córkami mieszkańca pensjonatu.
Wdowa przestała być zainteresowana Goriotem, kiedy ten poprosił o przeniesienie na wyższe piętro do tańszego pokoju. Jego majątek stopniał, ponieważ córki przychodziły jedynie po to, by prosić go o kolejne pieniądze na swoje zachcianki, a ojciec im nie odmawiał. Goriot przestał dbać o siebie, stał się skąpy i nie był już tak elegancki, jak wcześniej. Dostał też przydomek – ojciec Goriot, ponieważ nikt już nie nazywał go „panem”. Uważano, że Goriot przestał zasługiwać na ten tytuł.
W nowym miejscu zamieszkania Goriot zdobył nowego przyjaciela - Eugeniusza Rastignaca, młodego studenta prawa, który pochodził z biednej, wiejskiej, ale szlacheckiej rodziny. Młody chłopak szybko stał się kochankiem jednej z córek Goriota – Delfiny, jednak nie przeszkodziło mu to, by nadal być wiernym i lojalnym kompanem Goriota. Starszy mężczyzna uczył studenta życia, dbał, by chłopak nie został zdemoralizowany przez paryskie środowisko i pielęgnował w nim tradycyjne wartości. Inwestował w chłopaka i jego rozwój, przygotował także mieszkanie dla Rastignaca, w którym ten spotykał się z Delfiną.
Starość Goriot spędził niemal samotnie, mając obok siebie jedynie Rastignaca i jego kolegę – Bianchona, którzy opiekowali się nim podczas śmiertelnej choroby wywołanej przez Anastazję, Delfinę i ich finansowe zachcianki. Goriot nie miał już pieniędzy, by móc dogadzać córkom, jednak starał się zawsze mieć dla nich chociaż trochę. Wiedział, że w ten sposób będzie mógł je widywać, a bardzo pragnął kontaktu z nimi.
Zajęte swoim życiem córki, kompletnie nie mają czasu dla ojca. Nie interesuje ich jego los. Zostawiają go w rękach młodego studenta, powierzając mu opiekę nad starcem. W momencie śmierci odwiedza go Anastazja, która prosi o pieniądze na drogą suknię, ponieważ szykuje się na ważny bal w paryskim salonie. Goriot umiera samotnie, a córki nie przybywają nawet na jego pogrzeb.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.