Młodzież bardzo często traktuje lektury szkolne wyłącznie jako przykry obowiązek. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku dzieł pisanych wierszem, których zrozumienie wymaga większego skupienia. Jedną z najważniejszych lektur z pewnością jest epopeja Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”. W utworze pojawiają się liczne archaizmy, a autor używa barwnego, poetyckiego języka. Poemat momentami może być więc trudny do zrozumienia dla XXI-wiecznego, młodego czytelnika. Nie ulega jednak wątpliwości, że „Pan Tadeusz” powinien pozostać lekturą szkolną.
Epopeja jest prawdziwą skarbnicą polskości. Mickiewicz w przekonujący sposób przedstawił obyczaje XIX-wiecznej szlachty, które obecnie są już zapomniane. Dzieło jest doskonałym źródłem wiedzy na temat naszych przodków i ich kultury. Soplicowo jest w utworze ukazane jako miejsce, w którym ojczyzna znajduje się na pierwszym miejscu. Jest to bardzo ważny przekaz dla młodych osób, które dopiero kształtują swój światopogląd i niejednokrotnie nie odczuwają więzi z ojczystym krajem.
W utworze Mickiewicza system wartości jest jasno ustalony. Bohaterowie na pierwszym miejscu stawiają ojczyznę. Tadeusz Soplica jest przykładem dla kolejnych pokoleń. Mimo swoich wad, potrafił zdecydować się na poświęcenie dla ojczyzny. Zaciągnął się do wojska, chociaż w domu czekała na niego ukochana Zosia. Godny naśladowania jest również Sędzia, który dbał, żeby w Soplicowie hołdowano dawnym obyczajom. Nie ulegał fascynacji zagraniczną modą, w przeciwieństwie do Telimeny i Hrabiego.
Mickiewicz patrzył na ojczyznę z perspektywy emigranta. Już w otwierającej utwór Inwokacji, przekonywał że rodzinne strony w pełni docenia się dopiero wtedy, gdy trzeba je opuścić. Jest to bardzo istotne w czasach, kiedy Polacy bardzo często emigrują w poszukiwaniu lepszego życia. Mickiewicz wyraża przekonanie, że ojczyzna na zawsze zajmuje najważniejsze miejsce w sercu człowieka, nawet gdy z jakiegoś powodu nie można do niej powrócić. „Pan Tadeusz” może stanowić pouczenie dla osób, które nie potrafią docenić tego, co widzą na co dzień.
Dzieło jest cenne również ze względu na swoją wartość historyczną. Akcja rozgrywa się w czasach wojen napoleońskich. Był to czas, gdy Polacy odzyskali nadzieję na niepodległość. Mickiewicz opisał więc konieczność przebudzenia szlachty, która powinna stanąć do walki za ojczyznę, zamiast angażować się w sąsiedzkie spory. Główny bohater epopei - Jacek Soplica wrócił w swoje rodzinne strony, aby przygotować szlachtę na nadejście wojsk napoleońskich i wywołać powstanie na Litwie. Udało mu się zjednoczyć okolicznych mieszkańców przeciwko zaborcy, co było jego sukcesem.
Warto wziąć pod uwagę, że „Pan Tadeusz” powstawał w latach 1832-1834. Był to czas po upadku powstania listopadowego, gdy morale Polaków znacznie spadły. Nadzieje na odzyskanie niepodległości ponownie zostały zaprzepaszczone. Mickieiwicz stworzył dzieło, żeby dodać swoim rodakom otuchy i stworzyć dla nich obraz ojczyzny, za którą wszyscy tęsknią. Epopeja jest doskonałym źródłem wiedzy na temat dziejów Rzeczypospolitej. Czytanie lektur może być doskonałym uzupełnieniem lekcji historii.
Nie sposób nie docenić też artyzmu „Pana Tadeusza”. Mickiewicz stworzył wzorzec polskiego trzynastozgłoskowca. Utwór jest napisany barwnym, poetyckim językiem. Epopeja słynie z wyjątkowych opisów litewskiej przyrody. Dzieło posiada również elementy gawędy szlacheckiej. Styl wysoki przeplata się więc z niskim. W poemacie obecne są licznne środki stylistyczne takie, jak epitety, porównania homeryckie czy metafory. Pojawiają się również elementy mowy potocznej, które dodają dziełu autentyczności. Utwór jest pisany wierszem, a w tekście nie brakuje archaizmów, dlatego w pierwszej chwili może wydawać się trudny w odbiorze. Warto jednak poświęcić czas na zapoznanie się z epopeją, chociażby ze względu na kunszt artystyczny Mickiewicza.
Przekonanie młodych ludzi do czytania XIX-wieczny dzieł literackich bywa trudne. „Pan Tadeusz” z pewnością jest jednak dziełem wyjątkowym, dlatego słusznie znajduje się w kanonie lektur.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:24:59.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.