Bajka Aleksandra Fredro „Koguty” została wydana w 1880 roku. Pisarz zasłynął głównie ze swoich komedii, jednak tworzył również bajki przekazujące pouczenia moralne. Utwór opisuje charakterystykę konfliktów międzyludzkich za pomocą alegorii zwierzęcych.
Utwór jest przykładem bajki narracyjnej, bardziej rozbudowanej od epigramatycznej. Ten rodzaj bajki charakteryzuje się dłuższą formą, bardziej skomplikowaną narracją oraz silniejszym nakreśleniem cech postaci. Utwór stanowi próbę przedstawienia ogólnych prawd, pouczenia o szkodliwych i niemoralnych zachowaniach. W bajce Fredro wykorzystał metodę zestawienia ze sobą dwóch różnych zachowań. Postawa tytułowych kogutów została określona, jako niewłaściwa, a indora - słuszna.
Bajka jest gatunkiem epickim, ale posiada wiele cech lirycznych. W utworze pojawiają się rymy parzyste (aabb). Poeta nie zastosował podziału na strofy. Umownie można podzielić bajkę na trzy części: nakreślenie problemu, o którym mówi, opis sytuacji lirycznej oraz krótki morał, zawarty w ostatnim wersie.
Bajki z reguły są gatunkiem przeznaczonym dla dzieci, dlatego pisze się je prostym językiem. W utworze pojawiają się elementy dialogowe. Zastosowano także wyrazy dźwiękonaśladowcze („kukuryku!”). Emocjonalny charakter kłótni dwóch kogutów oddają wykrzyknienia („Hola!”, „I dalej w czuby!”). Pojawiają się także porównania („biją skrzydła jak kańczugi”). W końcowej refleksji narratora zastosowano pytanie retoryczne („Co rzec na to?”). Ze względu na czas powstania obecne są również liczne archaizmy („kańczugi”, „indor”, „obadwa”, „mej osobie”).
Autor przedstawił na prostym przykładzie istotę konfliktów międzyludzkich. Postaci kłótliwych ludzi zostały ukryte pod maską zacietrzewionych kogutów. Cała sytuacja przedstawiona w utworze jest absurdalna.
Niedaleko kurnika dochodzi do spotkania dwóch tytułowych ptaków. Obydwa koguty wypowiadają słowo „kukuryku!”, co z niewiadomych przyczyn staje się początkiem kłótni. Nie doszło między nimi do wymiany zdań, w końcu każdy ptak powiedział to samo, w teorii powinny się więc ze sobą zgadzać i nie mieć powodów do sporu. Między kogutami rozpoczyna się jednak poważna bójka, w ruch idą skrzydła, dzioby i pazury. Koguty poważnie się ranią, leci krew, w powietrzu unosi się pierze.
Na miejsce bójki w końcu przybywa indyk. Jest on wyraźnie mądrzejszy i bardziej rozważny niż koguty. Pełni rolę podwórkowego mędrca, którego prosi się o radę w razie trudności. Indyk próbuje dojść do źródła sporu, aby móc go rozwiązać. Widzi, że koguty już się nie pogodzą, bójka może skończyć się tragicznie, dlatego zamierza interweniować.
Indyk stanowi zewnętrzny głos rozsądku wśród agresywnych ptaków. Próbuje uświadomić koguty, że żaden z nich nie próbował przedrzeźniać drugiego. Wydały z siebie taki sam dźwięk, ponieważ należą do jednego gatunku, ten fakt nie powinien ich więc dziwić. Indyk jest zażenowany skalą konfliktu, który narósł między dwoma kogutami. Z powodu całkowitego drobiazgu są w stanie poważnie się ranić i ryzykować zdrowiem, a nawet życiem. Wystarczyło, że zapiały w tym samym momencie, aby doszło do bójki. Rozważne ptaki zignorowałyby tę sytuację lub podeszły do niej z humorem. Indyk wie co mógłby powiedzieć, ale woli zachować milczenie.
Mądrość często wiąże się z umiejętnością zachowania swoich refleksji dla siebie, wbrew pokusie wywołania kłótni. Roztropny człowiek unika niepotrzebnych konfliktów, co pozwala mu zachować dobre relacje z innymi. Opis bójki między kogutami jest tylko punktem wyjścia do refleksji nad naturą człowieka. Wśród ludzi równie często wynikają niepotrzebne waśnie, wynikające z całkowicie błahych powodów. Wiele osób nie potrafi powstrzymać się od agresywnej odpowiedzi, gdy ktoś sprowokuje ich swoim zachowaniem.
Asertywność jest przydatną cechą, jednak rozważny człowiek wie kiedy zachować swoje przemyślenia dla siebie i uniknąć konfliktu. Nieroztropnym osobom często wystarczy jedno słowo, aby wywołać awanturę. Przypominają wtedy dwa koguty, które są gotowe stracić życie, ponieważ zapiały w nieodpowiednim momencie.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.