Adolf Dygasiński to autor powieści „Zając”, która ukazała się w roku 1900. Przedstawia ona losy tytułowego zająca, które przeplatają się z historią Jakuba Malwy, strzelca nadwornego przy pewnym dworze. Autor w ten sposób zwrócił uwagę na liczne podobieństwa pojawiające się między nimi, co stanowi podstawę problematyki tego wyjątkowego tekstu epoki pozytywizmu.
Spis treści
Najważniejszą częścią dzieła jest problematyka podobieństwa losów zająca i strzelca, Jakuba Malwy. Ich historie pokazują, że to, jak kształtuje się życie człowieka i zwierzęcia, nie różni się tak znacznie od siebie. Jest w nich konieczność utrzymania się przy życiu, zapewnienia sobie posiłków, chęci założenia rodziny, wiele lęku i strachu o przyszłość, a także konieczność radzenia sobie z licznymi zagrożeniami, jakie można napotkać każdego dnia. To pokazuje też, że życiem każdej istoty w praktyce rządzi zwykły przypadek. Każde stworzenie, bez względu na gatunek, podlega też prawom natury, a one są zawsze sprawiedliwe i bezlitosne. To również pokazuje uniwersalny charakter wielu przeżyć.
Kolejnym ważnym aspektem dzieła jest problematyka realizmu i naturalizmu. Autor szczegółowo i realistycznie opisuje brutalny świat przedstawiony, gdzie rządzi natura, a ludzie kierują się swoim interesem i instynktem, nie zaś empatią i tolerancją. Nie jest to powieść sentymentalna, a naturalistyczne opisy walki o przetrwanie dobitnie przypominają o okrucieństwie natury oraz świata, w którym muszą żyć opisani przez Dygasińskiego bohaterowie, bez względu na to, czy to ludzie, czy zwierzęta.
W dziele istotna jest również problematyka determinizmu. To pogląd, który mówi o tym, że wszystkie wydarzenia wynikają z innych, z ciągu przyczynowo-skutkowego. Jedna sytuacja determinuje zatem inną. W tym przypadku dotyczy to zarówno świata ludzi, jak i zwierząt. Czyny mają swoje konsekwencje, o czym szybko przekonują się wszyscy bohaterowie książki, ale szczególnie odczuwa to strzelec, Jakub Malwa, który traci posadę z powodu decyzji, jakie podjął wcześniej.
W świecie opisanym przez Dygasińskiego istotna jest problematyka przemocy. Świat przedstawiony jest przez nią wypełniony, a jeden akt przemocy błyskawicznie rodzi kolejny, czego przykładem są Tetera i jego rodzina, której członkowie znęcają się nad sobą nawzajem. Pojawia się też przemoc człowieka wobec zwierząt, a także przemoc związana z bezlitosnymi prawami natury.
W powieści pojawia się problematyka człowieka wobec natury. Mimo że ludzie oddalili się od niej, wciąż jej bezlitosne prawa na nich oddziałują, o czym przekonuje się Malwa. Człowiek podlega naturze tak samo jak zwierzęta, nie różni się od nich pod tym względem i tak samo musi się z nią zmagać.
Aktualizacja: 2025-12-01 16:44:10.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.