„Zając” to powieść z 1900 roku, której autorem jest Adolf Dygasiński. W dziele tym losy człowieka i zwierzęcia przeplatają się ze sobą, co udowadnia, że nie są one tak zupełnie od siebie różne i oddalone. Opowieść o bezuchym zającu i strzelcu nadwornym, Jakubie Malwie, łączy bowiem ich losy w jedną historię. W dziele Dygasiński wykorzystał wiele interesujących motywów literackich.
Spis treści
Bez wątpienia najważniejszy jest tu motyw zająca, który występuje także w tytule. Losy zwierzęcia są tu podstawą do ukazywania wielu innych wydarzeń, które rozgrywają się we dworze, gdzie swoją posadę ma też Jakub Malwa. Działania Malwy, który poluje w pobliskim lesie, gdzie kłusuje również jego brat, Tetera, mają bezpośredni wpływ na dzieje szaraka. Jest on zwierzęciem bardzo ostrożnym, które boi się wielu rzeczy, ale to strach, który często ratuje mu życie, przykładowo podczas polowania lub spotkania z psami. Strach towarzyszy zającowi przez całe jego życie, które okazuje się wyjątkowo długie, bo trwa aż osiem lat. Ostatecznie jednak zająca zabija przypadkowy, źle wymierzony strzał. Przed tym jednak zając nie mógł się ochronić w żaden dostępny mu sposób; nie pomógłby mu lęk, zdrowy rozsądek też nie uchroniłby go przed kulą. Życie zająca jest odbiciem losów ludzkich, a on sam jest też przedstawieniem tego, jak żyją ludzie.
Najważniejsze wydarzenia są osadzone w bliskiej okolicy dworu. Niedaleko mieszka bowiem zając, a także jest to miejsce, w którym swoją posadę piastuje Jakub Malwa, nadworny strzelec. Dwór to także początek wielu wydarzeń, przykładowo takich jak polowania, w pewnych sytuacjach bowiem niezbędne jest zaopatrzenie dworu w większą ilość mięsa. We dworze i w jego sąsiedztwie zawiązują się też intrygi bohaterów.
W dziele pojawia się też motyw rodziny. Tetera i Malwa to przyrodni bracia, a Tetera ma też własną rodzinę, czyli żonę i dzieci. Są to jednak rodziny dysfunkcyjne, w których panuje przemoc, a Tetera, kłusownik, zmusza Malwę, by ten pozwolił mu nielegalnie polować w lesie i na dodatek przerzuca na niego całą odpowiedzialność.
W tekście pojawia się motyw przestępstwa, którym jest właśnie kłusownictwo. Malwa czuje się zmuszony, by pozwolić bratu kłusować nielegalnie w lasach. Następnie to on ponosi za to pełną odpowiedzialność.
W dziele bardzo ważny pozostaje motyw niebezpieczeństwa, z którym zmaga się między innymi tytułowy zając. Uczy się on go unikać za wszelką cenę i kieruje się strachem, co pozwala mu na rozpoznawanie zagrożenia.
W dziele Dygasińskiego praca jest niezwykle istotna. To właśnie jej poświęca się Malwa i to ona stanowi źródło jego utrzymania. Do tego jest mu potrzebna dubeltówka, którą za wszelką cenę stara się odzyskać. Mimo to Malwa ostatecznie traci swoją posadę, co go załamuje.
Aktualizacja: 2025-12-01 16:40:16.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.