„Bez dogmatu” to powieść psychologiczna i obyczajowa autorstwa Henryka Sienkiewicza. Opisuje on losy młodego Leona Płoszowskiego, któremu brakuje w życiu tytułowych dogmatów, którymi mógłby się kierować, przez co marnuje czas i sprowadza nieszczęścia nie tylko na siebie, ale też na swoich bliskich.
Spis treści
To główny bohater i narrator powieści „Bez dogmatu”. Dekadent, człowiek odrzucający znane wartości, człowiek bez celu w życiu. Pochodzi z arystokratycznego rodu herbu Osoria, wcześnie stracił matkę, a dzieciństwo spędził w Warszawie, Paryżu i Rzymie. Uczył się w Metz, Warszawie i we Francji, wychowywały go głównie bony. Zna wiele języków obcych, jest utalentowany, a w towarzystwie określa się go jako jednostkę wybitną, przeznaczoną do pracy twórczej lub krytycznej. Sam siebie jednak ocenia jako wrażliwego geniusza, który nie wykorzystuje swoich talentów, a zamiast tego trwoni czas na rozrywki, zabawy i podróże. Leon wątpi w wartości, jakie widzi w swoim otoczeniu, kwestionuje miłość, filozofię i religię. Zakochuje się w swojej kuzynce, Anielce P., co spotyka się z aprobatą jego bliskich, jednak nie chce spełniać cudzych oczekiwań, zatem rezygnuje z tej relacji i wyjeżdża z Płoszowa. Śmierć ojca zmusza go do porządkowania za granicą spraw spadkowych, gdzie nawiązuje też romans z piękną mężatką, Laurą Davisową.
Gdy ciotka wzywa go do powrotu i podjęcia decyzji dotyczącej małżeństwa, ponieważ Anielę adoruje Kromicki, Leon rezygnuje z tej relacji. Dopiero po czasie poznaje swój błąd i zaczyna ponownie zalecać się do Anieli, prosi też innych o pomoc w tej sprawie, wywołuje jej zazdrość relacją z Klarą Hilst. Dziewczyna jest jednak w ciąży z mężem i pozostaje mu wierna. Po samobójstwie Kromickiego Leon ponownie stara się o Anielę, ale ta poważnie choruje i umiera. Dopiero wtedy bohater rozumie, do jak wielkiej tragedii się przyczynił i jak ogromny błąd popełnił. W kolejnych dziełach Sienkiewicza pojawiają się wzmianki o samobójstwie Leona.
To córka wdowy, pani Celiny, a także kuzynka Leona Płoszowskiego. Dziewczyna pochodzi z Wołynia, a na balu w Warszawie odnawia swoją znajomość z Leonem. Potem odwiedza jego majątek w Płoszowie. Anielka szybko zakochuje się w Leonie, a on zdaje się odwzajemniać jej uczucia, spędzają razem wiele czasu. Aniela jest również adorowana przez Karola Kromickiego, spekulanta i aferzystę. Kiedy Leon rezygnuje z ich relacji, Aniela popada w przygnębienie, jest zdenerwowana i upokorzona, zatem szybko przyjmuje oświadczyny Kromickiego i opuszcza z matką Płoszów. Znajduje się pod presją męża i sprzedaje przez to swój rodzinny majątek. Kromicki nie interesuje się przesadnie żoną, często ją opuszcza, a w tym czasie o uczucia Anielki ponownie zabiega Leon. Dziewczyna jest jednak wierna mężowi i wartościom, jakie jej wpojono, nie ulega namowom kuzyna. Próbuje ukryć przed otoczeniem nasilające się problemy w małżeństwie, w międzyczasie zachodzi w ciążę, a wszelkie problemy i zdenerwowanie coraz bardziej odbijają się na jej zdrowiu. Aniela choruje, przybija ją też samobójstwo męża oskarżonego o oszustwa finansowe. Nie wiąże się jednak z Leonem, którego kocha, gdyż choroba okazuje się śmiertelna i Aniela ostatecznie umiera.
To starsza o kilka lat siostra jego ojca, która próbuje swatać Leona z Anielą, kobieta rozsądna i majętna. Doskonale zarządza rodzinnym majątkiem w Płoszowie.
To wdowiec, który mieszka w Rzymie i zajmuje się kolekcjonowaniem dzieł sztuki. Po jego śmierci Leon musi uporządkować sprawy spadkowe.
To piękna mężatka, która wdaje się w romans z Leonem i skupia się tylko na sobie.
To niemiecka pianistka, którą Leon wykorzystuje do wzbudzenia zazdrości Anieli.
To przyjaciel Leona z czasów szkolnych, któremu udało się lepiej wykorzystać swoje zdolności.
To aferzysta, kupiec i spekulant, mąż Anielki, która wychodzi za niego, kiedy odtrąca ją Leon.
To wdowa i matka Anielki. Opiekuje się nią i z nią mieszka, przeżywa śmierć córki.
Aktualizacja: 2025-10-14 17:18:18.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.