„Początek” to najbardziej znana powieść autorstwa Andrzeja Szczypiorskiego, która powstała w roku 1986. Początkowo nie wydano zgody na jej opublikowanie w Polsce. Opowiada ona o skomplikowanych relacjach niemiecko-polsko-żydowskich w czasie II wojny światowej. Autor porusza w niej również niezwykle złożoną i skomplikowaną problematykę związaną z tymi zagadnieniami.
Spis treści
Akcja dzieła rozgrywa się przede wszystkim w trakcie II wojny światowej, zatem poruszona zostaje w nim tematyka okupacji niemieckiej na ziemiach polskich. Autor opisuje takie kwestie jak obecność Niemców w stolicy, powstanie getta, warunki życia w nim, nędzę dręczonych i mordowanych Żydów, przesłuchania na gestapo i wiele innych spraw, jakie łączyły się z tym problemem. Okupacja niemiecka dla wielu osób oznaczała bezpośrednie zagrożenie życia, z którym musiały się one mierzyć. Żydzi często byli też zależni od innych, od tego, czy musieli się obawiać wydania, czy raczej mogli liczyć na ich pomoc. Był to zatem niezwykle trudny okres, a z tymi problemami mierzono się aż do zakończenia II wojny światowej.
Czas akcji sprawia, że niezwykle istotna dla bohaterów staje się ich tożsamość i narodowość. Z powodu urodzenia się w rodzinie żydowskiej wiele osób zginęło lub żyło w tragicznych warunkach, odizolowanych w getcie i skazanych na nędzę i przemoc. Z kolei polska narodowość również mogła sprowadzić na daną osobę nieprzyjemności ze strony niemieckich okupantów. Problem ten jest widoczny w postaci Irmy Seidenmanowej, która z pochodzenia jest Żydówką, ale czuje się Polką. Mimo to zostaje aresztowana przez gestapo i cudem zostaje uwolniona, jednak po wojnie musi opuścić kraj, który uważa za ojczyznę, znów z powodu swojego żydowskiego pochodzenia i nastrojów antysemickich w roku 1968. To pokazuje, jak czynniki, na które człowiek nie ma wpływu, takie właśnie jak jego narodowość, potrafią zdefiniować całe jego życie i stać się jedynym pryzmatem, przez jaki postrzegają go inni.
W związku z wojną pojawia się też problematyka śmierci i zagłady całego narodu, czyli Żydów. Śmierć towarzyszy bohaterom na każdym kroku, a to ze względu na ich narodowość. Może ona decydować o ludzkim życiu i śmierci. Autor opisuje tutaj śmierć wielu bohaterów, która najczęściej jest wynikiem prześladowań. Nie unika tego tematu, wprost pokazuje brutalność takich wydarzeń, a także wskazuje, co do nich doprowadza. Śmierć zagraża bohaterom praktycznie na każdym kroku i w pewnym momencie okazuje się, że zwyczajnie nie da się przed nią uciec, co pokazuje przykład Henryka Fichtelbauma. Jedyną bohaterką żydowskiego pochodzenia, której udaje się przetrwać wojnę, jest jego młodsza siostra, Joasia.
Wojna jest trudnym czasem pełnym różnych decyzji, zatem autor porusza problematykę moralności. Opisuje między innymi postaci szmalcowników i konfidentów, którzy próbują ocalić własne życie w zamian za swoje. Przeciwwagą dla nich jest postać Niemca przyjaźniącego się z Polakiem, który pomaga w uwolnieniu Imry Seindenman z rąk gestapo. Autor wskazuje zatem, jak niejednoznaczna jest ludzka moralność w takich okolicznościach.
Główny bohater pod wpływem przeżyć związanych z wojną i życiem w powojennej Polsce przeżywa kryzys wiary, co pokazuje, jak bardzo religia potrafi być powiązana z postrzeganiem świata.
W powieści pojawia się także obraz Polski powojennej pod wpływami sowieckimi. To obrazuje fakt, że mimo zakończenia wojny życie nie stało się dla bohaterów prostsze i mniej wymagające.
Aktualizacja: 2025-09-19 15:04:04.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.