„Ogniwa” Elizy Orzeszkowej z 1896 roku to nowela poruszająca szereg problemów społecznych, filozoficznych i egzystencjalnych, a także zagadnienia dotyczące tożsamości, przemijania oraz znaczenia czasu w życiu człowieka.
Spis treści
Hrabia Ksawery, główny bohater, odwiedza sklep zegarmistrza Berka. Wraz z dawnym znajomym wraca wspomnieniami do swojej młodości oraz do wydarzeń związanych ze śmiercią matki. Zegarek, który chciałby naprawić u Berka, staje się w powieści symbolem pamięci – przedmiotem „przechowującym” miniony czas, łączącym bohaterów z przeszłością. Hrabia i Berek, mimo że pochodzą z różnych światów, mają podobne doświadczenia i refleksje na temat przeszłości. Dla Berka zegar z kukułką stał się symbolem szczęścia, kiedy to rozbawił jego syna Moszego. Przeszłość, choć różna, nieustannie kształtuje bohaterów, a zegar, jako stały punkt ich życia, symbolizuje nieprzerwaną łączność z tym, co minione. Pamięć o rodzicach, dzieciństwie, zmarłych bliskich oraz o chwilach szczęścia i smutku wciąż pozostaje żywa.
Zegary, które pojawiają się w powieści, pełnią funkcję metaforyczną. Zegarek hrabiego Ksawerego odliczał ostatnie sekundy życia jego matki, a sam zegar z kukułką w sklepie Berka staje się symbolem zarówno radości, jak i smutku, towarzyszących bohaterom w różnych etapach ich życia. Czas jest nieuchronny, nie da się go zatrzymać. Wspomnienia o matce i ojcu, które wracają do hrabiego Ksawerego, ukazują, jak silnie czas i śmierć wpływają na ludzkie życie. W obliczu śmierci i przemijania bohaterowie poszukują sensu w małych przedmiotach, jak zegar, który przypomina o miłości, szczęściu, ale i o bólu. Dzieci Berka rozproszyły się po świecie, a on sam z nostalgią wspomina czasy, kiedy jego rodzina była razem.
Hrabia Ksawery, żyjący w dostatku, odczuwa wyobcowanie w swoim otoczeniu. Chociaż mieszka z córką i jej rodziną, czuje się samotny. Wspomnienia o jego matce, kojarzoną z „lilią”, pokazują, jak bardzo brakuje mu głębszych więzi emocjonalnych. Z kolei Berek, mimo życia w ubóstwie, troszczy się o wnuczkę. Zegarmistrz wciąż tęskni za swoją córką, Małką, która wyjechała do Ameryki, i ich sporadyczny kontakt, ograniczony do listów, jest dla niego trudny. Powieść ukazuje także więzi łączące bohaterów z ich przeszłością. Hrabiego i Berka, pochodzenia z różnych środowisk, łączą ich wspomnienia o rodzinie, które wciąż wpływają na ich życie. Zegarmistrz odnajduje w zegarze coś, co daje mu poczucie stabilności i szczęścia, zwłaszcza gdy jego syn Mosze, smutny i przygnębiony, odzyskuje radość dzięki zegarkowi.
W noweli Orzeszkowej zegar z kukułką staje się ważnym symbolem. Jest on nie tylko przedmiotem łączącym bohaterów z ich przeszłością, ale także symbolem czasu, życia i śmierci. Zegarek towarzyszy zarówno radosnym, jak i smutnym chwilom w życiu bohaterów, stając się metaforą ich doświadczeń. W kontekście społecznym, w powieści pojawiają się także różnice między warstwami społecznymi. Hrabia Ksawery, żyjący w dostatku, i Berek, zegarmistrz z niższych warstw, dzielą się wspomnieniami, które ukazują, jak różne są ich życie i postawy, ale jednocześnie są to postacie, które w swej prostocie i mądrości odnoszą się do podobnych problemów egzystencjalnych.
Aktualizacja: 2025-02-25 09:05:03.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.