Nowela „A…B…C…” autorstwa Elizy Orzeszkowej po raz pierwszy opublikowana została w 1884 roku. Opowiada historię młodej nauczycielki, która idąc w ślady zmarłego ojca-nauczyciela, pomaga młodym i biednym dzieciom w zdobyciu edukacji. Na drodze do tego celu staje jej system zaborczy, konkretnie postulat rusyfikacji, stawiający ją w charakterze oskarżonej przed sądem.
Spis treści
Joanna Lipska, nauczycielka, podejmuje działalność edukacyjną w języku polskim, mimo zakazów narzuconych przez zaborczy reżim. Staje się symbolem oporu wobec rusyfikacji. Jej decyzja o nauczaniu dzieci w języku ojczystym jest aktem odwagi, który świadczy o jej przywiązaniu do tożsamości narodowej. Joanna przez całe swoje życie doświadcza opresji systemu. Ten nie tylko zabrania jej nauczania w języku polskim, ale także odbiera ojcu kobiety pracę z powodu jego pochodzenia. W tym kontekście nowela odnosi się do walki o zachowanie kultury narodowej w warunkach zaborów.
Joanna Lipska staje się nauczycielką dzieci zarówno zamożnych, jak i tych z rodzin robotniczych. Jej działalność edukacyjna nie ogranicza się tylko do nauki pisania czy liczenia, ale ma również wymiar moralny. Joanna stara się przekazać dzieciom nie tylko wiedzę, ale także wartości, takie jak uczciwośći szacunek dla innych. Edukacja staje się tutaj środkiem do zmiany życia dzieci. Główna bohaterka w ten sposób może spełniać swoje marzenie o poprawie losu najbiedniejszych. Joanna traktuje swoją pracę jako misję, która daje jej poczucie sensu, ale także staje się jedynym sposobem na wyjście z biedy i odzyskanie godności.
Postawa Joanny wobec dzieci z biednych i patologicznych rodzin (takich jak Kostuś, syn alkoholika) jest przykładem altruizmu. Joanna stara się nie tylko uczyć dzieci, ale również wychowywać je, pokazywać im, że mają szansę na lepsze życie, o ile podejmą odpowiednie decyzje. Kostuś, początkowo nieufny i agresywny, zaczyna zmieniać swoje zachowanie pod wpływem jej troski. To, jak Joanna angażuje się w życie swoich uczniów, wskazuje na motyw odpowiedzialności społecznej i zaangażowania w pomoc najbiedniejszym.
Joanna, mimo swojego młodego wieku i pragnienia życia w szczęściu, musi zmierzyć się z rzeczywistością ubóstwa i samotności. Jej życie nie jest łatwe – nie ma męża, nie może liczyć na pomoc zamożnych osób, a jedynym wsparciem jest brat, Mieczysław. Joanna poświęca swoje życie dla dobra innych, jednocześnie skazując się na samotność i rezygnując z własnych marzeń i pragnień. Jej poświęcenie nie jest jednak w pełni dostrzegane i doceniane, nawet przez Mieczysława, który, choć troszczy się o nią, nie rozumie w pełni jej zaangażowania w pomoc innym. Mimo że życie Joanny nie jest łatwe, to właśnie jej postawa i determinacja stają się źródłem nadziei na lepsze jutro. Każde pozytywne zmiany w życiu dzieci, takie jak zainteresowanie Kostusia kaligrafią, stanowią dowód na to, że poświęcenie bohaterki przynosi efekty. Joanna wierzy, że jej wysiłki mogą odmienić życie tych, którym pomaga, co stanowi wyraz jej nadziei na zmiany w społeczeństwie.
Joanna zostaje oskarżona o prowadzenie szkoły bez pozwolenia i skazana przez system zaborczy w tym samym sądzie, który mija na początku noweli. Opresyjna polityka rusyfikacyjna staje się dla niej nie tylko osobistym dramatem, ale i symbolem walki narodu polskiego z władzą zaborców. Proces sądowy, w którym Joanna staje się oskarżoną, ukazuje, jak łatwo system może zmiażdżyć jednostkę, która nie podporządkowuje się jego normom. Mimo skazania Joanny, jej postawa w trakcie rozprawy i przekonanie o słuszności swoich działań stają się przykładem oporu wobec niesprawiedliwości.
Aktualizacja: 2025-03-03 13:30:10.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.