„A…B…C…” to nowela Elizy Orzeszkowej z 1884 roku, będąca wyrazem idei pracy u podstaw i sprzeciwu wobec rusyfikacji polskiej oświaty w zaborze rosyjskim. Główna bohaterka, Joanna Lipska, córka zmarłego nauczyciela, z narażeniem na represje podejmuje się nielegalnego nauczania dzieci czytania i pisania po polsku. Jej działalność, choć społecznie potrzebna, zostaje ukarana przez władze – sąd skazuje ją na grzywnę, której nie jest w stanie zapłacić. Nowela ukazuje dramat jednostki w starciu z systemem opresji, a jednocześnie heroizm codziennego poświęcenia na rzecz innych. Historia Joanny, wzorowanej na autentycznej postaci Apolonii Makowskiej, ilustruje dylematy moralne i społeczne Polaków pod zaborami, niosąc głębokie przesłanie patriotyczne i humanistyczne.