„Folwark zwierzęcy” to dzieło autorstwa George’a Orwella, stanowiące krytykę systemów totalitarnych i należących do nich mechanizmów władzy. Orwell, inspirując się wydarzeniami historycznymi, zwłaszcza rewolucją na terenach Rosji i późniejszymi rządami Stalina, stworzył alegoryczną opowieść o tym, jak zwierzęta przeprowadzają swoiste powstanie i wypędzają ludzi ze swojego gospodarstwa. Po początkowym okresie nadziei i wspólnej pracy stopniowo dochodzi jednak do przejęcia pełni władzy przez knura imieniem Napoleon. To właśnie on stopniowo zamienia folwark w dyktaturę elity świń.
Spis treści
Na początku zwierzęta w pełni wierzyły w zasady animalizmu – ideologii, która miała zapewnić im równość, sprawiedliwość i dobrobyt. Ojcem-założycielem tej konstrukcji filozoficznej był stary knur, Major, którego postać odnosi się do Karola Marksa. Zasady te były jasne i przejrzyste: wszystkie zwierzęta miały pracować na rzecz folwarku, dzielić się plonami oraz innymi dobrami, a przede wszystkim – nie pozwolić, by jakakolwiek istota znów je zniewoliła. Po rewolucji początkowo rzeczywiście zdawało się, że reguły w folwarku poprawią życie zwierząt. Wkrótce jednak okazało się, że nie wszystkie zwierzęta są sobie równe. Świnie pełniły funkcje organizacyjne. Potrafiły czytać i pisać, co dawało im przewagę nad innymi zwierzętami, które nie miały dostępu do wiedzy. W związku z tym to właśnie im powierzono zadanie zarządzania folwarkiem.
Choć początkowo zwierzęta żyły w przekonaniu, że wszystkie są sobie równe, szybko doszło do stopniowego upadku tych ideałów. Pierwszym krokiem było zaakceptowanie faktu, że świnie są bardziej inteligentne i przez to mają prawo do odgrywania nadrzędnej roli w folwarku. To one opracowały zasady animalizmu i wymagały od innych zwierząt ich przestrzegania, choć same popadały coraz bardziej w hipokryzję. Nikt nie zauważył, że stopniowe zwiększanie władzy świń prowadzi do nierówności – początkowo były to drobne rzeczy, jak dodatkowa porcja jedzenia dla świń czy możliwość spania w bardziej komfortowych warunkach. Z biegiem czasu różnice te zaczęły się pogłębiać, a świnie, korzystając ze swojej uprzywilejowanej pozycji, zaczęły coraz bardziej narzucać swoją wolę innym. Proces ten przebiegał powoli i niezauważalnie, dzięki czemu mieszkańcy folwarku nie zdawali sobie sprawy, jak bardzo oddalają się od deklarowanych pierwotnie ideałów równości.
Wraz z rozwojem folwarku wyłonił się konflikt między dwoma przywódcami – Napoleonem i Snowballem. Snowball wierzył w rozwój gospodarstwa, dążył do wprowadzania innowacji i starał się wdrażać zmiany dla poprawy życia zwierząt. Przykładem jego wizji był plan budowy wiatraka, który miał ułatwić pracę i zwiększyć efektywność gospodarstwa. Napoleon jednak miał inną strategię – jego celem było przede wszystkim zdobycie całkowitej, samodzielnej władzy. W przeciwieństwie do Snowballa nie zamierzał wdrażać skomplikowanych reform, lecz głosił populistyczne hasła i przedstawiał siebie jako jedynego prawdziwego lidera. Dzięki swojej przebiegłości i brutalnym metodom szybko zdobył przewagę nad Snowballem. Z pomocą swojej prywatnej straży – sfory agresywnych psów – przepędził swojego rywala z folwarku, a następnie oskarżył go o zdradę, aby zdyskredytować go w oczach innych zwierząt. W ten sposób Napoleon rozpoczął swoje rządy, które miały niewiele wspólnego z pierwotnymi ideałami animalizmu.
Po wypędzeniu Snowballa Napoleon stanął na czele folwarku jako jedyny przywódca. Nikt nie miał prawa podważać jego decyzji ani nawet otwarcie wyrażać swojego zdania. Jego władza była absolutna, a każde zwierzę, które próbowało sprzeciwić się jego rządom, było brutalnie eliminowane. Jednym z kluczowych elementów jego rządów była propaganda – Napoleon za jej sprawą czynił zwierzęta pokornymi. Do tego celu wykorzystywał swego naczelnego mówcę – świnię o imieniu Squealer – który potrafił przekonywać innych, że wszystkie decyzje Napoleona są słuszne, nawet jeśli były one sprzeczne z wcześniejszymi ustaleniami gromady. Stopniowo zmieniano nawet podstawowe prawa folwarku – przykazania animalizmu były przepisywane na nowo, aby pasowały do rządów Napoleona. Zwierzęta, które nie potrafiły czytać, nie mogły weryfikować tych zmian, a te, które pamiętały dawne zasady, były zmuszane do milczenia.
Z biegiem czasu folwark zmienił się nie do poznania. Początkowe ideały zostały całkowicie zapomniane, a Napoleon otaczał się luksusami, podczas gdy reszta zwierząt pracowała ponad siły, głodowała i żyła w ciągłym strachu. Zwierzęta, które znały jeszcze czasy przed rewolucją, nie były już w stanie rozpoznać, czy życie pod rządami Napoleona było rzeczywiście lepsze niż to pod władzą ludzi. Napoleon nawiązał nawet sojusze z ludźmi, których wcześniej zwierzęta uważały za największych wrogów. Ostateczna scena powieści, gdy świnie ucztują z ludźmi, przejmując ich maniery, ukazuje zakończenie przemiany – dawni rewolucjoniści stali się dokładnie tacy sami jak ci, przeciwko którym walczyli. To symboliczne zakończenie pokazuje, jak władza może zepsuć każdego i jak łatwo ideały mogą zostać zapomniane w imię własnych korzyści.
Aktualizacja: 2025-02-05 12:20:38.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.