„Damian Capenko” to nowela Aleksandra Świętochowskiego, wydana w 1896 roku. Utwór opowiada o losach tytułowego bohatera i pomimo krótkiej formy zawiera w sobie wiele ciekawych motywów literackich.
Spis treści
Damian Capenko jest uosobieniem ambicji, która paradoksalnie prowadzi go do dramatycznego końca. Jego losy przedstawiają problematykę związaną z dążeniem do społecznego awansu, a także zaradności i wytrwałości, których jest on efektem. Capenko pochodzi z małoruskiej wioski na Podolu, gdzie wychowywał się w wielokulturowym środowisku. Jego status społeczny, jako syna prostego pszczelarza, a później żołnierza straży pogranicznej, determinuje jego pozycję w hierarchii społecznej. Mimo to Capenko dąży do poprawy swojego losu, czego wyrazem jest zarówno jego zaangażowanie w służbę wojskową, jak i aspiracje do osiedlenia się w Przesmyku jako właściciel gospodarstwa. Jego śmierć w niewyjaśnionych okolicznościach, prawdopodobnie z rąk osób związanych z kontrabandą, pokazuje, że dążenie do szczęścia i poprawy swojego losu nie zawsze kończy się sukcesem. Capenko, mimo swoich wysiłków, pada ofiarą niesprawiedliwości i brutalności otaczającego świata.
Problematyka społeczna zarysowuje się w relacjach Capenki z innymi postaciami, w tym z panną Hortensją Motylińską, córką rządcy majątku, oraz Edwardem Taborem, kontrabandzistą. Hortensja, choć przedstawiana jako obiekt uczuć Capenki, uosabia bariery klasowe i kulturowe, jakie bohater musi pokonać, aby zasłużyć na małżeństwo z nią. Jej wyniosłe, ale zarazem łaskawe traktowanie Capenki ukazuje różnice w ich pozycjach społecznych. Pomimo tych trudności, Capenko wierzy, że jego pracowitość i determinacja mogą mu zapewnić szczęście i awans, dlatego inwestuje w gospodarstwo i zgadza się na współpracę z Brogiem, zamożnym dziedzicem majątku.
Jednak relacja Capenki z Taborem odzwierciedla problematykę moralności i lojalności w świecie, gdzie granica między prawem a bezprawiem jest często rozmyta. Capenko, jako strażnik pogranicza, staje się wrogiem Tabora, gdy odkrywa przemyt. Konflikt między nimi zaostrza się, co prowadzi do wzajemnych oskarżeń i wrogości. Tabor, zazdrosny o sukcesy Capenki i jego związek z Hortensją, nie kryje pogardy wobec bohatera, nazywając go bezwzględnym i oskarżając o nieuczciwość.
Aktualizacja: 2025-01-08 23:15:14.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.