„Faraon” to powieść historyczna autorstwa Bolesława Prusa, opublikowana po raz pierwszy w 1897 roku. Początkowo ukazywała się w odcinkach w „Tygodniku Ilustrowanym”, co pozwoliło autorowi dotrzeć do szerokiego kręgu czytelników. Akcja powieści osadzona jest w starożytnym Egipcie, w czasach faraonów. Prus, wykorzystując kostium historyczny, porusza w niej szereg zagadnień społecznych, politycznych i filozoficznych o charakterze uniwersalnych figur długiego trwania. Poprzez opowieść o przejęciu władzy przez młodego faraona, Ramzesa XIII, i jego walce z arcykapłanem Herhorem, Prus podejmuje kwestie dotyczące władzy, jej utrzymywania, konfliktów społecznych, a także nierówności społecznych, które wciąż były obecne w Polsce pod zaborami. Powieść ta jest więc czymś więcej niż tylko narracją o starożytnym Egipcie – jest głęboko osadzona w współczesnej sytuacji społecznej i politycznej Prusa, jednocześnie przekazując ponadczasowe prawdy o ludzkiej naturze i mechanizmach władzy.
Spis treści
Głównym wątkiem „Faraona” jest problem przejęcia i utrzymania władzy. Młody faraon, Ramzes XIII, dziedziczy tron po swoim ojcu, który był silnie uzależniony od kasty kapłanów, a w szczególności od potężnego arcykapłana Herhora. Kiedy Ramzes przejmuje władzę, stara się ograniczyć wpływy kapłanów, ponieważ zdominowali oni życie polityczne i społeczne Egiptu. Chce przeprowadzić reformy, zmodernizować kraj, a przede wszystkim odzyskać pełnię władzy, którą jego ojciec oddał w ręce duchowieństwa. Jednak jego wysiłki napotykają opór, zarówno ze strony kapłanów, jak i innych elit. Po śmierci Ramzesa XIII, Herhor przejmuje tron, a zmiany, które faraon chciał wprowadzić, zostają cofnięte. To ukazuje niepewność związaną z władzą, a także problematyczną relację między władcą a jego poddanymi, w szczególności w obliczu silnych interesów grup uprzywilejowanych. Ramzes XIII przemierza swój kraj, by dostrzec nierówności społeczne, problemy gospodarcze i polityczne, które pogłębiają kryzys państwa. Jego podróże stają się również okazją do poznania Egiptu z innej perspektywy, zarówno tej politycznej, jak i społecznej. Opis życia społecznego oraz opresyjnych struktur władzy pozwala lepiej zrozumieć, dlaczego Egipt znalazł się w trudnej sytuacji, a także jakie konsekwencje niosły rządy starego faraona, których młody Ramzes nie potrafił już zrealizować.
„Faraon” podejmuje również kwestię nierówności społecznych, które były jednym z głównych problemów zarówno w starożytnym Egipcie, jak i w Polsce XIX wieku. W starożytnym Egipcie kapłani stanowili uprzywilejowaną klasę, posiadającą ogromną władzę i majątek. Arcykapłan Herhor, jako osoba na czołowej pozycji, miał nie tylko wpływ na decyzje faraona, ale także sprawował faktyczną władzę w państwie. Młody Ramzes dostrzega ten problem i stara się zredukować wpływy kapłanów, jednak jego próby reformy napotykają na silny opór. W jego czasach społeczeństwo egipskie było głęboko zróżnicowane, a poddani, głównie rolnicy, żyli w ubóstwie i byli zależni od woli swoich panów. Problematyka nierówności społecznych w „Faraonie” jest więc krytyką systemu, w którym tylko nieliczni czerpią korzyści, podczas gdy większość społeczeństwa żyje w trudnych warunkach. To, w jaki sposób Prus przedstawia tę nierówność, jest także komentarzem do realiów współczesnego mu społeczeństwa polskiego, które było podzielone na różne warstwy, z wyraźnymi różnicami w dostępie do edukacji, władzy czy majątku.
Ramzes, jako młody faraon, ma ambicje zmiany państwa, uniezależnienia go od wpływów kapłanów i stworzenia silniejszej, bardziej zorganizowanej struktury władzy. Herhor, z kolei, jako arcykapłan, nie zamierza rezygnować z dominującej roli kasty kapłańskiej i zrobi wszystko, by utrzymać swoje wpływy. Początkowo próbuje podchodzić do młodego faraona z szacunkiem, jednak z czasem, gdy Ramzes staje się coraz bardziej niezależny, Herhor zmienia swoje podejście, stosując bardziej manipulacyjne i bezwzględne metody. Konflikt między tymi dwoma postaciami ukazuje mechanizmy walki o władzę, w której liczą się nie tylko siła, ale także spryt, intrygi i zdolność do adaptacji w zmieniających się warunkach politycznych. Konflikt ten ostatecznie prowadzi do zwycięstwa Herhora, który po śmierci Ramzesa XIII obejmuje tron, łącząc swoje wpływy zarówno w sferze świeckiej, jak i religijnej.
Jako syn faraona, Ramzes zmaga się z dylematem: z jednej strony szanuje swojego ojca i jego autorytet, z drugiej strony dostrzega błędy w jego rządach, szczególnie w kwestii zbyt dużego uzależnienia od kapłanów. Musi pogodzić się z rolą zarówno syna, jak i władcy, co staje się istotnym wyzwaniem w jego życiu. Jako ojciec, Ramzes wykazuje troskę o swoje dziecko, starając się być opiekuńczym i zaangażowanym rodzicem. Widać tu wyraźną sprzeczność między jego obowiązkami wobec państwa i rodziną, co podkreśla trudność w pełnieniu ról społecznych w społeczeństwie pełnym sprzeczności. Konflikt ten pokazuje także osobiste zmagania bohatera, który stara się równocześnie pełnić rolę reformatora państwa, a także kochającego ojca i syna.
Aktualizacja: 2024-12-20 16:24:49.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.