Lis i osieł – interpretacja

Igna­cy Kra­sic­ki za­pi­sał się w hi­sto­rii pol­skiej li­te­ra­tu­ry przede wszyst­kim ze wzglę­du na swo­je baj­ki, opu­bli­ko­wa­ne w zbio­rze Bajki i przypowieści w 1779 roku. Uka­za­ła się w nim mię­dzy in­ny­mi baj­ka Lis i osieł, któ­ra nie­sie cen­ne prze­sła­nie na te­mat przyjaźni oraz konsekwencji naszego postępowania.

Spis treści

• Lis i osieł – analiza i środki stylistyczne
• Lis i osieł – interpretacja
• Lis i osieł – morał

Lis i osieł – analiza i środki stylistyczne

Baj­ka to krót­ki utwór li­te­rac­ki za­wie­ra­ją­cy morał. Ma wier­szo­wa­ną for­mę i bar­dzo czę­sto żar­to­bli­wy cha­rak­ter. Utwór Igna­ce­go Kra­sic­kie­go zde­cy­do­wa­nie ma te ce­chy cha­rak­te­ry­stycz­ne dla ga­tun­ku.

Baj­ki Kra­sic­kie­go na­le­żą do tzw. bajek epigramatycznych, czy­li są krót­kie i w prze­ci­wień­stwie do ba­jek nar­ra­cyj­nych, po­zba­wio­ne roz­wi­ja­ją­cej się fa­bu­ły. Baj­ka leży na po­gra­ni­czu li­ry­ki i epi­ki, a utwór Lis i osieł, jak ty­po­wy epi­gra­mat, leży zde­cy­do­wa­nie bli­żej li­ry­ki. Utwór skła­da się z sze­ściu wer­sów, licz­ba zgło­sek nie jest sta­ła. Po­ja­wia­ją się rymy pa­rzy­ste, któ­re spra­wia­ją, że baj­ka jest ryt­micz­na.

Isto­tą baj­ki jest alegoryczność, któ­ra po­ja­wia się rów­nież w przy­pad­ku utwo­ru Lis i osieł. Cho­ciaż bo­ha­te­ra­mi są zwie­rzę­ta, mają ce­chy ludz­kie. Po­ja­wia­ją się więc licz­ne personifikacje (Lis sta­ry, wiel­ki oszust, rzekł mu osieł) i epitety (Lis sta­ry, wiel­ki oszust). 

Lis i osieł – interpretacja

Baj­ka, cho­ciaż krót­ka i pro­sta, przed­sta­wia waż­ne praw­dy, któ­re mo­że­my od­nieść do świa­ta lu­dzi. Do­cho­dzi tu­taj do spo­tka­nia zwie­rząt, któ­re przed­sta­wia­ją ty­po­we ludz­kie przy­wa­ry. Obec­na jest zna­na w li­te­ra­tu­rze alegoria lisa, kojarzonego z chytrością i sprytem. W baj­ce jego ce­chy nie są jed­nak uka­za­ne w po­zy­tyw­ny spo­sób: lis jest oszustem, któ­ry wy­ko­rzy­stu­je in­nych. Dru­gim bo­ha­te­rem baj­ki jest osioł, któ­ry nie zo­stał przed­sta­wio­ny ste­reo­ty­po­wo. Cho­ciaż za­zwy­czaj ko­ja­rzy się go z upo­rem i głu­po­tą, w baj­ce zaskakuje życiową mądrością. To wła­śnie on udzie­la li­so­wi cel­nej od­po­wie­dzi. wy­bi­ja­jąc prze­bie­głe­mu li­so­wi ar­gu­men­ty z ręki. 

Lis przyszedł do osła, aby mu się wyżalić. Zna­ny spry­ciarz i oszust był za­smu­co­ny, po­nie­waż za­uwa­żył, że nie ma żadnego przyjaciela. Osioł za­cho­wał jed­nak trzeź­wość umy­słu i szcze­rze od­po­wie­dział spryt­ne­mu li­so­wi. Trud­no było ocze­ki­wać, że bę­dzie on miał wie­lu przy­ja­ciół, sko­ro wszy­scy wie­dzą, że jest za­kła­ma­ny i oszu­ku­je in­nych. Osioł uświadomił lisowi, że nie może mieć pre­ten­sji do in­nych, sko­ro po­ka­zał, że nie po­win­no mu się ufać. Miał on ra­cję: to lis zapracował na swoją reputację, a teraz tylko mierzył się z konsekwencjami własnego postępowania. Nie moż­na tu­taj do­szu­ki­wać się nie­spra­wie­dli­wo­ści: lis za­pra­co­wał na wła­sną re­pu­ta­cję.

Lis i osieł – morał

Baj­ka po­ka­zu­je, że nasze zachowanie ma swoje konsekwencje. Lis był roz­ża­lo­ny sa­mot­no­ścią, ale tak na­praw­dę nie za­słu­żył na przy­ja­cie­la. Za­miast być życz­li­wym i otwar­tym, stał się zna­nym w oko­li­cy oszu­stem. Utwór po­ka­zu­je, że je­ste­śmy ko­wa­la­mi wła­sne­go losu i nie po­win­ni­śmy ob­wi­niać in­nych o wszyst­kie na­sze pro­ble­my: żeby znaleźć przyjaciela, trzeba najpierw umieć być przyjacielem dla innych.

Prze­czy­taj tak­że: Komar i mucha – interpretacja

Ak­tu­ali­za­cja: 2024-07-02 14:21:38.

Sta­ra­my się by na­sze opra­co­wa­nia były wol­ne od błę­dów, te jed­nak się zda­rza­ją. Je­śli wi­dzisz błąd w tek­ście, zgłoś go nam wraz z lin­kiem lub wy­ślij ma­ila: kon­takt@po­ezja.org. Bar­dzo dzię­ku­je­my.