Jakie recepty na szczęśliwe życie można znaleźć w tekstach kultury? Omów zagadnienie na podstawie Pieśni IX (Chcemy być sobie radzi) Jana Kochanowskiego oraz wybranego utworu literackiego.

Autorką opracowania jest: Marta Grandke.

Ludzie od zawsze poszukują recepty na udane i szczęśliwe życie. Przepisy na taki żywot zmieniały się jednak z czasem, a każda epoka inaczej definiowała szczęście oraz życie, które można uznać za wartościowe oraz spełnione. Odbicie tych zmieniających się pomysłów można znaleźć w wielu tekstach literackich. Ich twórcy często zastanawiali się bowiem, jaka jest ta jedna, skuteczna recepta na udane życie, a ich refleksje znajdowały się następnie w tworzonych przez nich tekstach. Przytoczyć można wiele przykładów takich pozycji. Wśród nich warto wymienić przede wszystkim „Pieśń IX (Chcemy być sobie radzi)” Jana Kochanowskiego, „Żywot człowieka poczciwego” Mikołaja Reja, Księgę Koheleta z Biblii czy anonimowe „Kwiatki świętego Franciszka”.

Jan Kochanowski to twórca epoki renesansu, co odbija się na pojmowaniu tego, w jaki sposób ma wyglądać szczęśliwe życie. Przede wszystkim na on świadomość tego, że nic nie trwa wiecznie i szczęście w każdej chwili może się odwrócić od danej osoby. Zatem konieczna jest świadomość tej marności oraz przewijania. Wówczas człowiek nie marnuje swoich sił na nadmierne zamartwianie się, ponieważ wie, że to i tak niczego nie zmieni. Kochanowski zamiast tego sugeruje, by cieszyć się chwilą i prostymi rozrywkami - dobrym jedzeniem, winem, muzyką.

Poeta próbował w swoim tekście pogodzić ze sobą dwie postawy życiowe, czyli stoicyzm i epikureizm, które były bardzo popularne w czasach renesansu. Autor w swojej pieśni podkreśla, że zamartwianie się tym, co jest nieuniknione, jak na przykład śmierć, nie ma sensu, ponieważ tego człowiek i tak nie jest w stanie zmienić. Lepiej zatem skupić swoją uwagę na innych kwestiach. By być szczęśliwym, należy z takim samym spokojem przyjmować zarówno te dobre wydarzenia w życiu, jak i te złe. Szczęście i nieszczęście nie są trwałe, zatem mogą przeminąć tak samo szybko, jak się zjawiły. Według Kochanowskiego to prawdziwa recepta na szczęśliwy i spokojny żywot.

Kolejnym przykładem dzieła z poradami jest „Żywot człowieka poczciwego” autorstwa Mikołaja Reja. Już sam tytuł tekstu zdradza tematykę, której on dotyczy. Rej opowiada bowiem, jak żyć, by było to życie szczęśliwe, spokojne i dobre. Autor przedstawia wręcz wzorcowy model, który w jego przekonaniu powinien się stać ideałem, do którego dąży tytułowy poczciwy człowiek. W przekonaniu Reja będzie to żywot, jaki pędzi ziemianin, czyli szlachcic posiadający majątek na wsi i tam gospodarujący. Życie z rodziną oraz uczciwa praca własnych rąk to tu podstawy tego szczęścia. Jeśli człowiek ma zajęcie i żyje otoczony bliskimi mu osobami, to w przekonaniu Reja nie potrzeba mu już nic więcej do osiągnięcia spełnienia i satysfakcji. Recepta Reja ma zatem nieco arkadyjski charakter. 

Księga Koheleta z Biblii w całości mówi o tym, co człowiek musi zrobić, by być szczęśliwy. Tak jak w przypadku dzieła Kochanowskiego, tak i w Księdze Koheleta nacisk jest położony na miłość, jaką cechuje ludzkie życie. Nic nie jest trwałe, wszystko przemija, a los może odmienić się błyskawicznie. Człowiek zatem powinien cieszyć się każdą chwilą, ponieważ nigdy nie wie, kiedy jego żywot dobiegnie końca.

„Kwiatki świętego Franciszka” to opowieść o życiu tytułowego świętego. Jego losy wskazują jednoznacznie na to, że średniowieczna asceza ma być sposobem na szczęśliwe życie i pojednanie z Bogiem. Franciszek pokazuje, że skromność, pobożność oraz miłość do bliźnich sprawiają, że człowiek jest prawdziwie szczęśliwy.


Przeczytaj także: Pieśń XVII, księgi pierwsze interpretacja

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.