Mendel Gdański – czas i miejsce akcji

„Mendel Gdański” to no­we­la au­tor­stwa Marii Konopnickiej. Au­tor­ka po­ru­szy­ła w niej te­ma­ty­kę an­ty­se­mi­ty­zmu oraz po­gro­mów, opo­wia­da­jąc hi­sto­rię ro­dzi­ny Gdań­skich, do któ­rej na­le­ży star­szy Żyd Men­del i jego dzie­się­cio­let­ni wnuk Ja­kub. Pa­da­ją oni ofia­rą prze­śla­do­wa­nia ze stro­ny do­brze zna­nych im są­sia­dów.

Spis treści

• Mendel Gdański – miejsce akcji
• Mendel Gdański – czas akcji

Mendel Gdański – miejsce akcji

Ak­cja no­we­li „Men­del Gdań­ski” roz­gry­wa się w Warszawie. Na­zwa tego mia­sta nie pada jed­nak bez­po­śred­nio w sa­mym tek­ście – w jed­nym z dia­lo­gów wy­mie­nio­ny jest je­dy­nie Ujazdów – jed­na z dziel­nic War­sza­wy („To się pan do­bro­dziej myli. Pan do­bro­dziej zna ten słup na Ujaz­dów? Nu pan do­bro­dziei się śmie­je”). Mendel miesz­ka ze swo­im wnu­kiem w izbie kamienicy, gdzie tak­że pro­wa­dzi tam też za­kład in­tro­li­ga­tor­ski. Au­tor­ka zdra­dza tak­że in­for­ma­cję, że Mendel na świat przyszedł w kamienicy na Starym Mieście, któ­ra była po­ło­żo­na bli­sko ap­te­ki („Że ja się Men­del na­zy­wam, to przez to, co nas było dzie­ci czter­na­ście, a ja się pięt­na­sty uro­dził, tu, na Sta­re Mia­sto, w te wą­skie ulicz­ke, zara za te żół­te ka­mie­ni­ce, gdzie ap­te­ka”).

Mendel Gdański – czas akcji

Bez­po­śred­nia ak­cja utwo­ru roz­gry­wa się w cią­gu zaledwie dwóch dni, od pierw­szych pro­ble­mów Jakuba z po­wo­du prze­śla­do­wa­nia, aż do na­dej­ścia po­gro­mu pod drzwi Gdań­skich. Jed­nak Men­del wspomina także historię swojego życia rozgrywającą się na przestrzeni kilkudziesięciu lat, kie­dy to on sam przy­szedł na świat, a po­tem też jego dzie­ci, a żona i cór­ka zmar­ły. In­for­mu­je też, że jego za­kład in­tro­li­ga­tor­ski dzia­ła w War­sza­wie już od dwudziestu siedmiu lat, on sam do­bie­ga już sie­dem­dzie­siąt­ki.

W ten spo­sób au­tor­ka uka­zu­je znacz­nie szer­szą per­spek­ty­wę świa­ta przed­sta­wio­ne­go, osa­dza­jąc go w szcze­gó­ło­wym kon­tek­ście. Wszyst­ko to z ko­lei dzie­je się w drugiej połowie dziewiętnastego wieku. Głów­ny bo­ha­ter wspo­mi­na tak­że okres wy­bu­chu po­wsta­nia stycz­nio­we­go oraz re­pre­sje, ja­kie spa­dły na na­ród po prze­gra­nej Po­la­ków. W ten spo­sób Ko­nop­nic­ka kre­śli tło hi­sto­rycz­ne, uła­twia­ją­ce zro­zu­mie­nie opi­sy­wa­nych przez nią w no­we­li zja­wisk oraz za­cho­wa­nie spo­łe­czeń­stwa.

---

Prze­czy­taj tak­że: Mendel Gdański – problematyka

Ak­tu­ali­za­cja: 2024-11-13 09:44:50.

Sta­ra­my się by na­sze opra­co­wa­nia były wol­ne od błę­dów, te jed­nak się zda­rza­ją. Je­śli wi­dzisz błąd w tek­ście, zgłoś go nam wraz z lin­kiem lub wy­ślij ma­ila: kon­takt@po­ezja.org. Bar­dzo dzię­ku­je­my.