„Chmury” Arystofanesa to najsłynniejsza komedia antyczna. Utwór powstały w V wieku przed naszą erą stanowi podstawę dla współczesnego pojmowania komizmu i utworów satyrycznych. Utwór opiera się na historii Wykrętowica, mężczyzny z dużymi długami spowodowanymi przez syna, Odrzykonia. Mężczyzna próbuje pozbyć się wierzycieli za pomocą nauk Sokratesa. Okazuje się to jednak trudniejsze, niż spodziewa się stary Ateńczyk. Cała sytuacja jest zabawna, a dramatopisarz korzysta ze wszystkich najpopularniejszych rodzajów komizmu, aby wprowadzić widza w dobry nastrój.
Bardzo wyraźnie widoczny jest komizm postaci. Wszyscy główni bohaterowie, zwłaszcza Strepsjades i Fejdippides, mają w swoich kreacjach wiele elementów komicznych. Mężczyźni w nietypowy sposób podchodzą do rzeczywistości, nie patrzą na możliwe konsekwencje swoich czynów. Ich komiczny charakter oddają także imiona, również w polskim tłumaczeniu - Strepsjades (Wykrętowic) to krętacz, osoba, która pragnie za wszelką cenę uniknąć realnych konsekwencji swoich działań. Cechy te zostają odzwierciedlone w zachowaniu bohatera. Stary Ateńczyk rozważa nawet upozorowania własnego samobójstwa, aby pozbyć się długów zaciągniętych przez syna. Przy okazji jest człowiekiem prostym, rozumie wszystko, co się do niego mówi bardzo dosłownie.
Kiedy Sokrates próbuje mu wyjaśnić, że nie ma bogów, i na takiej samej zasadzie mógłby zacząć czcić Chmury, ponieważ w przeciwieństwie do bóstw dają one człowiekowi namacalne korzyści, mężczyzna postanawia zacząć w nie wierzyć i to właśnie im składać ofiary. Postać Fejdippidesa, czyli miłośnika, znawcę koni, również jest zabawna. Nadane mu imię jest całkowitym przeciwieństwem - w rzeczywistości nie zna się kompletnie na tych zwierzętach i traci wszystkie pieniądze, obstawiając wyścigi konne. Jest lekkomyślny, nie poczuwa się do odpowiedzialności za narobione długi.
Komizm sytuacyjny głównie można zaobserwować w przypadku pobytu Strepsjadesa w szkole Sokratesa. Niezrozumienie przez Wykrętowica nauk filozofa wzbudza głównie śmiech. Jest to prosty mężczyzna, który nie potrafi pojąć abstrakcyjnych terminów. Wszystko tłumaczy sobie bardzo prosto, przenosząc różne sytuacje na życiowe przykłady. W końcu Sokrates postanawia włożyć mu na głowę wiadro, aby mężczyzna samodzielnie do czegoś doszedł. Gdy to również nie skutkuje żadnym sukcesem, filozof wyrzuca go ze szkoły.
Również ekstrawaganckie zachowania innych uczniów szkoły mogą wzbudzać dużo śmiechu. Studenci, udając myśliciel, i stosują najróżniejsze praktyki, aby dorównać mistrzowi. Jeden siedzi na drzewie, próbując w ten sposób zmusić się do rozważań. Ich wnioski, które uważają za odkrywcze, w dużej mierze sprowadzają się do bardzo prostych i idei, które są znane każdemu, lub absurdalne. W ten sposób Arystofanes wyśmiewa filozofię Sokratesa, którego uważał za jeden z większych problemów ówczesnych Aten. Utwór jest w dużej mierze satyrą na jego poglądy - sprowadza go do sofistów, jednak ukazuje, że nie może się z nimi równać. Za wszystko chce pieniądze, nie robi nic bezinteresownie, a jego pomysły są bezsensowne i wyssane z palca. Komedia była jednym z argumentów przeciwko Sokratesowi w akcje oskarżenia, w wyniku którego został zabity.
Aktualizacja: 2023-07-21 17:26:11.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.