Miara człowieczeństwa dla każdego może być czymś innym. Do refleksji na ten temat skłaniają liczne teksty kultury, w tym powieść Henryka Sienkiewicza Quo vadis i tragedia Williama Szekspira Makbet. Na podstawie tych utworów, można stwierdzić, że miarą człowieczeństwa jest moralność. Kogoś, pozbawionego jakichkolwiek zasad moralnych, trudno czasem nawet nazwać człowiekiem, a przykłady z literatury pokazują, że dobro w końcu zwycięża nad złem.
Henryk Sienkiewicz opisał w swojej powieści historycznej zderzenie dwóch kultur: Rzymian i pierwszych chrześcijan. Pojawia się tutaj jasny podział na dobro i zło, nie pozostawia wątpliwości, po czyjej stronie stoi autor. Chrześcijanie są pokorni, zdolni do przebaczenia, wierni Chrystusowi, nawet w obliczu męczeńskiej śmierci.
W kontraście od nich znajdują się rzymskie elity, pozbawione jakichkolwiek zasad moralnych. Patrycjusze znęcali się nad swoimi niewolnikami, oddawali pijaństwu i rozpuście, a gdy ktoś ich uraził – szukali zemsty. Często uciekali się też do intryg, aby tylko osiągnąć to, czego pragną. Na ich czele stali szalony Neron i jego okrutna żona Poppea. Cezar nie cofał się przed niczym, kazał zamordować swoją matkę i pierwszą żonę, a nawet dziecko Poppei z poprzedniego związku. Z zadowoleniem obserwował chrześcijan umierających w męczarniach na arenie podczas igrzysk. Patrzył, jak niewinni ludzie są rozszarpywani przez dzikie zwierzęta i paleni żywcem, ze względu na oskarżenie o podpalenie Rzymu, chociaż miasto spłonęło z powodu zachcianki Nerona.
Upadek Poppei i Nerona nie wywołuje współczucia czytelnika. Poppea, chociaż piękna, przypominała bardziej woskową maskę niż człowieka – traciła człowieczeństwo z powodu swojego okrucieństwa. Neron również wydawał się raczej przerośniętym dzieckiem niż dorosłym mężczyzną, był karykaturą człowieka. Jego obłęd w końcu doprowadził do upadku. Poppea zginęła, jak praktycznie wszyscy z otoczenia Nerona, kiedy na jaw wyszedł spisek Pizona. Cezar jednak nie cieszył się już długo władzą – w mieście doszło do buntu, został obalony i skazany na śmierć. Jego koniec był równie niehonorowy, jak całe jego życie, nie miał odwagi popełnić samobójstwa, dlatego zginął z ręki swojego wyzwoleńca. Był samotny, została przy nim tylko dawna kochanka, Akte. Neron przeminął, a chrześcijaństwo przetrwało do dziś – dobro zwyciężyło ze złem.
Okrucieństwo w imię władzy zostało ukazane również w tragedii Szekspira. Przepowiednia wiedźm sprawiła, że Makbet zapłonął żądzą władzy, którą podsycała jego żona, Lady Makbet. Uwierzył, że jego przeznaczeniem jest zostać królem, a żona nalegała, aby nie czekał biernie, ale przyspieszył bieg wydarzeń. Makbet zabił króla Dunkana i zrzucił winę na jego synów i jako jego krewny – odziedziczył tron.
Nie była to jednak jedyna zbrodnia, ale dopiero początek krwawych rządów Makbeta. Próbując ukryć swój czyn, zlecił zabójstwo swojego przyjaciela Banka i Makdufa, jednego z najwierniejszych lordów Dunkana. Makduf zdążył uciec, ale na rozkaz Makbeta wymordowano jego rodzinę. Makbet i jego żona wyzbyli się wszelkich zasad moralnych, jedyną wartością stała się dla nich władza. Byli w stanie zrobić wszystko, aby ją utrzymać. Podobnie jak Poppeę i Nerona, ich również spotkał upadek. Lady Makbet popełniła samobójstwo, ale jej mąż przyjął to wręcz z obojętnością. Sam również zginął – zabił go Makduf, a tron objął Malkolm, prawowity następca Dunkana.
Przykłady z literatury pokazują, jak łatwo w pogoni za władzą i wpływami, utracić swoje człowieczeństwo. Brak moralności prowadzi do utraty uczuć, a stąd już blisko do strasznych czynów, jakich dopuszczali się Neron czy Makbet.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.