Lalka jako powieść realistyczna umieszczona jest w pewnych konkretnych realiach historycznych. Wedle fabuły są to lata 1878-1879. Na kanwach książki występują również wcześniejsze wydarzenia, które pamiętamy z kart historii. Szczególnie ważne są cztery z nich:
Seria narodowowyzwoleńczych buntów przetaczająca się przez Europę. Wielu Polaków żywiło nadzieję na odzyskanie niepodległości na tle tych wydarzeń. W Lalce wspomniane są wydarzenia z powstania na Węgrzech, gdzie walczyło wielu Polaków. Wśród nich byli Ignacy Rzecki oraz August Katz - ten ostatni popełnił samobójstwo, przeczuwając niekorzystny koniec zrywu. Dla starego subiekta są to najlepsze lata życia, które często rozpamiętuje.
Polski zryw narodowowyzwoleńczy, zakończony porażką. Powstanie miało charakter partyzancki, przez co występowała ogromna dysproporcja sił między Polakami i Rosjanami. Wydarzenia te odbiły się szerokim echem w społeczeństwie, m.in. uważa się je za koniec epoki romantyzmu na terenie Polski. Stanisław Wokulski walczył za młodu w szeregach powstańców, za co został zesłany na Sybir. Tam właśnie odmrożona skóra dłoni na zawsze przyjęła kolor czerwony, którego tak bała się w snach Łęcka. Prócz Wokulskiego byłymi powstańcami są też Żydzi Szuman i Szlangbaum.
Toczone na terytorium Bułgarii starcie o panowanie nad Bałkanami. Wygrana przez Rosję doprowadziła do powstania niezależnych państw Rumunii, Serbii, Czarnogóry i Księstwa Bułgarskiego. To właśnie na tę wojnę wyjeżdża Wokulski, by zarobić na aprowizacji wojsk rosyjskich.
Kolejny konflikt narodowowyzwoleńczy Polaków. Miał charakter ogólnokrajowy, niestety zakończył się porażką powstańców. W Lalce wspominany przez prezesową Zasławską ze względu na stryja Wokulskiego, Stanisława. Uczestniczył on w powstaniu, nie doczekawszy się nawet ostatecznie godnego nagrobka.
Na kanwach Lalki czytelnik może dowiedzieć się nie tylko o wydarzeniach historycznych mających wpływ na życie bohaterów, ale również o najświeższych dla nich informacjach. O wielu z nich wspomina Rzecki na łamach swoich Pamiętników starego subiekta, inne przewijają się gdzieś w tle. Są to: zamach anarchisty Maksa Hodla na Cesarza Wilhelma I z 11 maja 1878 roku, konflikty austriacko-bośniackie, wojna w Afganistanie (oraz jej koniec na korzyść Anglików rok później), zamach na króla Alfonsa hiszpańskiego i króla Humberta włoskiego oraz kolonialne starcie Anglii z afrykańskimi Zulusami czy dżuma w okolicach Astrachania. Oprócz tego wydarzenia z czasów nieco późniejszych: działalność włoskiego karbonariusza Garibaldiego oraz śmierć Ludwika Napoleona w 1873 roku.
Bolesław Prus umieszcza wzmianki o historycznych wydarzeniach w Lalce dla lepszego umocowania jej w rzeczywistości. Opisując wydarzenia z roku 1878-1879 odwołuje się do postulatu powieści realistycznej, nakazującej umieszczenie fabuły w specyficznych realiach historycznych. Wkładając wspominanie o nich w usta Ignacego Rzeckiego, pokazuje zarazem podejście części społeczeństwa do tych wydarzeń i dzięki temu nakreśla sposób myślenia dawnych Polaków. Temu samemu służą również elementy historyczne w życiorysach bohaterów - ukazują one, jak historia miała wpływ na Polskę.
Ostatnia aktualizacja: 2022-10-14 13:45:07
Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują poezja.org. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.