Mieszczaństwo w Lalce

W „Lalce” Bolesław Prusa mieszczaństwo to jedna z najważniejszych grup społecznych, którą pisarz analizuje w kontekście rzeczywistości drugiej połowy XIX wieku. Powieść koncentruje się nie tylko na codziennym życiu mieszczan, ale również podejmuje temat ich problemów, ograniczeń, jak i też rolę w ówczesnym społeczeństwie. 

Mieszczaństwo warszawskie w Lalce

Mieszczaństwo warszawskie w „Lalce” to grupa niezwykle różnorodna — Prus na kartach powieści przedstawia zarówno biednych studentów, jak i rodzącą się inteligencję oraz bogatych finansistów miasta. Wszyscy podzieleni są przy tym między nacje — pojawiają się mieszczanie pochodzenia niemieckiego, żydowskiego i polskiego (ze względu na cenzurę Rosjanie wspomnieni są jedynie w postaci kupca Suzina). Każda z tych grup została sportretowana przez pisarza w szczególny sposób: 

Niemcy to sumienni i oszczędni ludzie, którzy nie traktują żadnej pracy jako ujmy. Dobrym przykładem może być rodzina Minclów, która była dumna ze swojego kupieckiego majątku.

Żydzi również charakteryzują się niezwykłą pracowitością oraz oszczędnością, posiadają przy tym "nos do interesów" — naturalną niemal zdolność poruszania się w środowisku finansowym. Mniejszość ta kierowała się chęcią prowadzenia jak największych i najbardziej prosperujących biznesów w Warszawie, co prowadziło do rugowania z rynku Polaków. Żydzi byli przy tym niezwykle solidarni, zaciekle broniąc swojej pozycji biznesowej.

Polacy na tle pozostałych grup wypadali najgorzej. Prus opisał ich jako ludzi niezwykle zawistnych i pozbawionych cech potrzebnych do osiągnięcia sukcesu. Polscy mieszczanie byli bierni oraz oporni wobec ciężkiej pracy. Wszelkie próby awansu, wprowadzenia zmian lub rozwoju traktowali z pogardą. Doświadczył tego nawet główny bohater, którego posądzano o bycie wariatem ze względu na ambicje. Znacząca część polskich mieszczan prezentowała antysemicką postawę.

Prócz narodowości, mieszczaństwo w Lalce można podzielić ze względu na pokolenia. Prus wyróżnia trzy, znacząco się od siebie różniące roczniki:

• Pierwsze pokolenie reprezentuje między innymi rodzina Minclów. Ludzie ci stanowili jednostki zaradne, pełne zaangażowania w swoją działalność i zdolne do poświęceń w imię sukcesu. Dzięki przemyślanym decyzjom i silnej etyce pracy mogli budować swoją pozycję społeczną. Przy tym doskonale rozumieli swoją sytuację i otaczające ich realia.
• Drugie pokolenie mieszczan to Ignacy Rzecki. Są to ludzie wychowani w zgodzie z wartościami poprzedniej epoki, często wyznaczy Napoleona Bonapartego. Oni również poświęcali się ciężkiej pracy z pełnym zaangażowaniem, nie robili tego jednak dla pieniędzy. Dla tego pokolenia mieszczan ważniejsze były ideały, walczyli oni na polu pracy za "wolność naszą i waszą".
• Ostatnim pokoleniem jest to, do którego zaliczał się Stanisław Wokulski. Było ono niezwykle zróżnicowane. Główny bohater również kierował się silną etyką pracy, całe życie dążąc do powiększenia majątku i polepszenia swoich umiejętności. Jednak wielu mieszczan z jego rocznika to osoby całkowicie bierne, postrzegające wszelkie zmiany jako coś godnego pogardy. Ludzie młodsi od Wokulskiego są już zupełnie pozbawieni wiary w ideały.

---

Przeczytaj także: Stanisław Wokulski jako pozytywista

Aktualizacja: 2024-10-02 16:19:54.

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.