Stanisław Wokulski jako romantyk

Autorem opracowania jest: Piotr Kostrzewski.

Stanisław Wokulski to główny bohater Lalki Bolesława Prusa. Jest to powieść pozytywistyczna, napisana zgodnie z wytycznymi programu tego nurtu. Sam Wokulski odróżnia się jednak na tle innych kreacji tego typu - stanowi bowiem zarówno przykład bohatera romantycznego i pozytywistycznego jednocześnie. W jego osobie Prus podejmuje analizę ideałów obu tych nurtów, tworząc dzięki temu kreację o wiele głębszą i niejednoznaczną. W poniższym opracowaniu przedstawione zostaną cechy Stanisława Wokulskiego jako postaci romantyka.

Pierwszym i chyba najbardziej oczywistym elementem romantycznym w głównym bohaterze Lalki jest charakter uczucia, które żywi do Izabeli Łęckiej. Jest to bowiem miłość wyidealizowana, typowa dla romantyków. Wokulski nie dostrzega w Łęckiej postaci rzeczywistej, kobiety posiadającej zarówno dobre, jak i złe cechy charakteru. Dla niego jest ona nieskazitelnym ideałem, godnym wszelkich poświęceń. Zarazem jednak jest to miłość niespełniona, a więc nieszczęśliwa. Bohater cierpi, będąc ciągle odrzucany przez obiekt westchnień, co prowadzi ostatecznie do próby samobójczej. Schemat ten już na pierwszy rzut oka podobny jest do historii Wertera Goethego.

Wokulski jest przy tym jednostką wybitną - nie tylko pod względem swoich umiejętności oraz samozaparcia. To człowiek wrażliwy na krzywdę innych, zdolny do autorefleksji, ale również głębokiego przeżywania "bólu świata". Podobnie jak bohaterowie romantyczni cierpi on też niezrozumienie związane ze swoją postawą. Jako jednostka wybitna jest bowiem nierozumiany, stanowi swojego rodzaju odszczepieńca. Będąc kupcem o szlacheckim pochodzeniu, nie odnajduje się również w przestarzałych modelach społeczeństwa polskiego - kocha kobietę z najwyższych warstw, które nim pogardzają i zarazem sam jest opluwany przez swoją klasę za bycie ambitnym.

Idąc krokiem dostrzegania w Wokulskim jednostki wybitnej, warto zwrócić uwagę na jego zdolność do przełamywania własnych słabości. Ambicja duma oraz upór pozwalają mu dążyć do rzeczy niepojętej - związku z arystokratką. To właśnie dla niej pomnaża majątek, uczy się języków obcych. Walka z samym sobą, swoimi niedoskonałościami wybija go ponad ogół społeczeństwa, izolując zarazem, jak przystało na postać romantyczną.

Ostatnim argumentem za byciem bohaterem romantycznym jest przeszłość Wokulskiego. Walczył on bowiem w powstaniu listopadowym, za co został zesłany na Sybir. Pozostały mu po tym blizny w postaci odmrożonej skóry dłoni. Sam epizod to doskonały przykład romantycznej walki narodowowyzwoleńczej, typowej dla polskiego odłamu tego nurtu.

Swoją romantyczną "połowę" duszy Wokulski dostrzega sam na zasadzie autorefleksji, co podkreśla na łamach książki. Prus wkłada w jego usta arcyciekawą "kłótnię" z Mickiewiczem, kiedy ten wypomina wieszczowi ukształtowanie swojej osobowości przez zawarte w jego dziełach ideały. Atakuje on je, zarazem jednak Prus nie potępia ostatecznie wieszcza, każąc Wokulskiemu z czcią podnieść zniszczoną książkę. Romantyzm, choć irracjonalny, wydaje się więc usprawiedliwiony prawdziwością swoich ideałów.


Przeczytaj także: Profesor Geist - charakterystyka

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.