Motyw tęsknoty w „Lalce” Bolesława Prusa jest jednym z kluczowych elementów kształtujących zarówno fabułę, jak i psychologiczny wymiar postaci, zwłaszcza Stanisława Wokulskiego. Przez powieść ten bohater i inne postaci doświadczają różnych form tęsknoty — od osobistych pragnień aż po emocje związane z utraconą ojczyzną.
Tęsknota za ojczyzną w przypadku Wokulskiego nie jest sprawą oczywistą. W snutych przez niego refleksjach o Paryżu widzimy, jak bardzo zdegustowany jest zapóźnieniem Warszawy, a przez to całego społeczeństwa polskiego. Mierżą go pozostałości systemu feudalnego, zawiść oraz pogarda dla ambicji obecne w narodzie. Niemniej, jednak kiedy przebywał w Bułgarii w poszukiwaniu większego majątku, wciąż wspominał o ojczyźnie. W pewien sposób tęsknota motywowała go do pracy, ale również nie dawała poczuć wewnętrznego spokoju.
Czytelnik ma możliwość przeczytać o przepięknym, romantycznym w całej swojej okazałości, przebudzeniu tęsknoty za ojczyzną podczas podróży przez jezioro. To nieprzewidziane rozrzewnienie podczas przemierzania nieporuszonej toni wodnej zaskakuje samego bohatera. Wokulski opisuje je w sposób typowy dla romantyka, niemniej słowami precyzyjnymi i godnymi pozytywisty. W rozmowie z Rzeckim przyznaje, że napływ dziwnej melancholii potrafił zaatakować go znienacka, co pozostało z nim aż do czasu powrotu do Polski.
Tęsknota jako forma patriotyzmu dotyczy również postaci Ignacego Rzeckiego, który będąc człowiekiem starszego pokolenia, wspomina minione czasy, gdy życie wypełniały mu wielkie wydarzenia historyczne, jak Wiosna Ludów. Teraz, w dojrzałym wieku, często wraca do tych wspomnień, wypełniając karty swojego pamiętnika. Jego zapiski przepełnione są nostalgią, co ujawnia jego tęsknotę za światem i ideałami, które już przeminęły.
Innym, ważny aspekt tęsknoty, który pojawia się na kartach „Lalki” dotyczy przynależności społecznej i konfliktu jednostki z systemem. Wokulski, który wywodzi się z mieszczaństwa, a majątek zdobywa dzięki przedsiębiorczości i pracy, pragnie zdobyć uznanie wśród arystokracji. Jednak mimo bogactwa, wiedzy i wpływach, nie jest w stanie zdobyć uznania wyższej sfery. Przedstawiciele tej grupy społecznej patrzą na niego z wyższości i pogardą ze względu na inne pochodzenie. Dla Wokulskiego niezdolność do integracji z arystokracją jest bolesnym rozczarowaniem. Jego tęsknota za przynależnością społeczną nie znajduje spełnienia, a bohater zostaje odrzucony zarówno przez klasę wyższą, jak i własne środowisko mieszczańskie, które nie rozumie jego aspiracji.
Pisząc o tęsknocie, nie należy pominąć uczucia Stanisława Wokulskiego do Izabeli Łęckiej. Miłość bohatera ma charakter obsesyjny i pełen idealizacji. Wokulski, człowiek pragmatyczny i doświadczony, w kontakcie z Izabelą staje się marzycielem. Tęsknota za arystokratką napędza głównego bohatera do działania, skłania go do ogromnych poświęceń finansowych i emocjonalnych. Rozwój relacji Wokulskie i Izabeli ukazuje, jak destrukcyjna może być tęsknota za ideałem, który nie istnieje.
Na głębszym poziomie motyw tęsknoty w „Lalce” związany jest z egzystencjalnymi dylematami bohaterów. Wokulski, ale nie tylko, doświadcza wewnętrznego rozdarcia związanego z tęsknotą za miłością, przynależnością społeczną czy lepszym światem, co w gruncie rzeczy jest próbą znalezienia celu i znaczenia w świecie, który wydaje się pełen chaosu i niesprawiedliwości.
Aktualizacja: 2024-10-03 11:51:31.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.