Znaczenie i przesłanie Konrada Wallenroda

Autorką opracowania jest: Marta Grandke.

„Konrad Wallenrod” to jedno z najważniejszych dzieł Adama Mickiewicza, a co za tym idzie także polskiego romantyzmu. Jest to powieść poetycka, która pierwszy raz wydana została w roku 1828. Autor posłużył się w niej kostiumem historycznym i przy pomocy historii tajemniczego Litwina, który został Wielkim Mistrzem Zakonu Krzyżackiego, nawiązał do współczesnych mu wydarzeń. Nie mógł on bowiem pisać o nich wprost, ze względu na rosyjskie rządy i wprowadzoną przez nie cenzurę.

Przy bezpośrednim odczytaniu powieść Mickiewicza opowiada właśnie po prostu historię Konrada Wallenroda - Litwina, który jako dziecko przeżył najazd na swoją rodzinną wieś i przez to wychowywał się pod opieką Krzyżaków. W międzyczasie dzięki towarzystwu starego, litewskiego pieśniarza zbudował w sobie silną narodową tożsamość i miłość do Litwy. Gdy został Wielkim Mistrzem Zakonu Krzyżackiego, to zrobił wszystko, by swoją ojczyznę ochronić.

Wprawni czytelnicy jedank szybko przejrzeli grę Mickiewicza i rozpoznali prawdziwe, ukryte znaczenie tego dzieła, którego autor nie mógł wyrazić wprost. W kostium dawnych czasów, zakonu oraz Litwy ubrane zostały Polska oraz Rosja, a także napięta sytuacja między tymi krajami, mająca miejsce ze względu na dokonane rozbiory Polski. Nawiązania były widoczne dzięki licznym aluzjom, jakie Mickiewicz czynił w swoim tekście.

Utwór był więc zachętą do walki z zaborcą, której Mickiewicz nie mógł bezpośrednio zamieścić w tekście, ponieważ nie pozwoliłaby mu na to cenzura. Poeta wskazał także fakt, że w sytuacji Polaków istotne jest działanie podstępem, jawnie bowiem mieli oni mniejsze szanse na powodzenie ich inicjatyw. Mickiewicz pokazał także to, że w jego przekonaniu naród potrzebuje wybitnej, bohaterskiej jednostki, która poświęci się i tym samym umożliwi Polsce wygraną oraz wyzwolenie się spod rosyjskich wpływów.

Dzieło Mickiewicza jest więc swoistym poradnikiem dla jego rodaków, w których wieszcz instruuje ich, jak powinni oni działać w ramach walki o niepodległość. w ten sposób popularyzowana była także patriotyczna postawa, co było niezwykle ważne w narodzie, który stracił swoją ojczyznę i musiał pielęgnować swoją tożsamość w oderwaniu od faktycznie istniejącego na mapach kraju. „Konrad Wallenrod” wpisywał się więc w popularne w społeczeństwie trendy i nastroje, które skierowane były na tematy niepodległościowe oraz patriotyczne.

Mickiewicz, tworząc postać Wallenroda, wskazał również na konieczność ogromnego poświęcenia, bez którego nie uda się odzyskać wolności Polski. Zaznaczył, że musi ono być bezgraniczne i obejmować praktycznie każdy aspekt życia - jego bohater opuścił żonę, zmienił tożsamość i całe życie spędził jako zupełnie inna osoba, tylko po to, by w decydującej chwili zdecydować o losach walki o wolność Litwy.

W ten sposób Mickiewicz promował postawę prometejską, zakładającą dobrowolne poświęcenie się jednostki dla dobra ogółu. Wzbudził także dyskusję na temat moralności Wallenroda oraz tego, czy jego bezwzględne dążenie do celu było właściwe, czy też może jednak nie. Wallenrod dopuszczał się bowiem niemoralnych czynów, cały czas żył w kłamstwie, zdradził także ludzi, którzy na nim polegali. Czytelnicy zastanawiali się więc, czy Mickiewicz intrygi pochwala, czy też może jednak pokazuje też ich negatywną stronę.

Kolejnym aspektem „Konrada Wallenroda” jest ukazanie tragizmu jednostki i jej konflikt z dramatycznymi wydarzeniami polityczno-historycznymi oraz dobrem społeczności. Życie Wallenroda nie było godne pozazdroszczenia, poświęcił on dla ojczyzny wszystko, co było mu bliskie. Jednocześnie jego cierpienie przyczyniło się do wyzwolenia całego narodu. Mickiewicz rozważa więc, aspekt, czy poświęcenie jednostki jest konieczne i moralne, czy też nie można go wymagać w imię dobra całego społeczeństwa.


Przeczytaj także: Pieśń Halbana jako pieśń gminna i jej rola w Konradzie Wallenrodzie

Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.