Dramat Stanisława Wyspiańskiego „Wesele” to przekonujący wizerunek polskiego społeczeństwa przełomu XIX i XX wieku. Autor doskonale ukazał podziały między inteligencją a chłopstwem. Pretekstem do tych rozważań było wesele krakowskiego poety i chłopki, na którym spotkali się goście pochodzący z dwóch różnych środowisk. W rozmowach przedstawicieli chłopstwa i inteligencji od razu widać istniejące między nimi różnice i brak zrozumienia punktu widzenia drugiej strony. Widoczne jest to chociażby w rozmowie Poety i Gospodarza, przedstawionej w scenie 24 aktu I. Chociaż Gospodarz pochodził z miasta, wziął ślub z chłopką i zaaklimatyzował się w Bronowicach, dlatego oddalił się od inteligencji i zaczął przypominać typowego chłopa. W rozmowie dwóch mężczyzn zostały poruszone bardzo ważne kwestie, takie jak poglądy na temat poezji narodowej czy opinie o Polakach.
W rozmowie z Poetą trudno nie mówić o poezji. Poeta marzył o stworzeniu wielkiego dzieła, chciał pisać o najważniejszych wartościach i dorównać romantycznym wieszczom narodowym. Był przekonany, że obowiązkiem artysty jest tworzenie postaci, które będą dla rodaków wzorem do naśladowania i zmotywują ich do działania - walki za ojczyznę. Idealnymi bohaterem był dla niego rycerz - symbol honoru i potęgi.
Poeta uważał, że poezja narodowa powinna stanowić spełnienie pragnień i aspiracji Polaków. Sądził, że jeśli ukaże potęgę ojczyzny w swoim poemacie, jego rodacy nabiorą siły i odwagi, których w tej chwili im brakowało. Poeta uważał też, że idealny bohater kieruje się emocjami, a nie rozsądkiem. Można więc dostrzec, że chociaż był typowym dekadentem, w jego duszy żywe pozostały ideały epoki romantyzmu.
Niestety w rzeczywistości Poeta pogrążał się w bierności, podobnie jak większość przedstawicieli inteligencji przełomu XIX i XX wieku. Bohater pragnął też łączyć komizm z tragizmem, aby do głębi poruszyć czytelników. Poezja nie miała być tylko rozrywką, ale naprawdę zmieniać życie człowieka i jego sposób myślenia. Idealny utwór powinien jego zdaniem mieć cechy baśniowe i ukazywać przeciwieństwa - radość przeplatającą się ze smutkiem. Bohater, który pogrążył się w marazmie, pragnął więc znowu coś poczuć, wyrwać się z bierności, aby dodawać siły swoim rodakom.
Gospodarz częściowo zgadzał się z Poetą. Rzeczywiście uważał, że w dobrym utworze smutek powinien łączyć się z radością, ponieważ tak właśnie jest w prawdziwym życiu - człowiek doświadcza zarówno euforii, jak i rozpaczy. Gospodarz był przekonany, że poezja powinna być realistyczna. W przeciwieństwie do Poety, nie był więc zafascynowany fantastyką. Bohater sądził, że w utworach literackich należy przekazywać prawdziwe uczucia i odzwierciedlać realne życie. Gospodarz był też przeciwny rezerwacji poezji dla inteligencji. Uważał, że dzieło powinno być zrozumiałe dla wszystkich. Żyjąc wśród chłopów, Gospodarz stał się więc realistą, twardo stąpającym po ziemi. Różnił się tym od Poety, który wszędzie chciał widzieć sztukę.
Bohaterowie przedstawili też swoje sądy na temat Polaków. Poeta oceniał całe społeczeństwo przez pryzmat własnej słabości. Uważał, że Polacy pogrążyli się w bierności, nie byli w stanie podjąć żadnego zdecydowanego działania. Uważał też, że jego rodacy są rozchwiani emocjonalnie, zbyt słabi, aby stanąć do walki za ojczyznę. Poeta zarzucał Polakom pospolitość, która ich ograniczała. Jak na artystę przystało, cenił sobie wyjątkowość i wzniosłe idee, dlatego trudno było mu się pogodzić z przeciętnością swojego narodu. Poeta dostrzegał jednak, że Polacy marzą o wielkości, chociaż nie potrafią wcielić tych planów w życie. Rodacy chcieli wywołać zbrojne powstanie, dokonywać wielkich czynów, zbuntować się przeciwko zaborcom, na razie pozostawali jednak w stanie uśpienia. To właśnie poezja mogła wyrwać ich z tego stanu, niestety Poeta również pogrążył się w bierności.
Poglądy bohatera ukazują słabość polskiej inteligencji. Poeta nie potrafił wziąć odpowiedzialności za losy narodu, zamiast dostrzec winę samych Polaków, był przekonany, że nad jego rodakami ciąży fatum. Bohater był najlepszym przykładem oderwania Polaków od rzeczywistości. Gospodarz częściowo zgadzał się z Poetą, również dostrzegał nadmierną emocjonalność Polaków. Jego rodacy z jednej strony byli porywczy, a z drugiej - szybko wycofywali się z działania, kiedy tylko pojawiały się trudności. Polacy rozpamiętywali niepowodzenia i tragedie narodowe, zamiast skoncentrować się na przyszłości.
Gospodarz, w przeciwieństwie do Poety, nie był więc zapatrzony w ideały romantyczne, kiedy martyrologia odgrywała bardzo ważną rolę. Bohaterowi nie podobało się zamiłowanie do patosu i przekonanie o własnej wyjątkowości, ponieważ nie szły za tym żadne czyny. W przeciwieństwie do Poety, nie uważał, że Polacy są słabi, ponieważ wierzył w potęgę chłopów. Gospodarza bolało przede wszystkim, że kolejne pokolenia powielają błędy poprzednich, wierząc w powodzenie bohaterów narodowych, jego zdaniem skazanych na porażkę. Zwrócił też uwagę na podzielenie Polaków, uniemożliwiające im wspólne działanie dla dobra ojczyzny.
Poeta i Gospodarz częściowo zgadzali się w swoich poglądach, ale można też zauważyć istotne różnice. Poeta był zapatrzony w przeszłość, chciał dorównać romantycznym wieszczom. Gospodarz patrzył na rzeczywistość bardziej realistycznie, widział szansę na odzyskanie niepodległości nie w poezji, ale fizycznej sile chłopów. Obydwaj mężczyźni zgadzali się jednak, że Polacy mają w sobie wiele marzeń i emocji, ale nie przekłada się to na działanie. Wyspiański trafnie ukazał więc problemy powstrzymujące rodaków od skutecznej walki o niepodległość.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.