„Lilla Weneda” to dramat Juliusza Słowackiego, wydany w 1840 roku. Opowiada historię dwóch zwaśnionych ludów – Wenedów i Lechitów. Opowieść jest alegorią państwa polskiego w czasach powstania listopadowego. Opisana jest w formie mitologicznej, inspirowana mitologią celtycką, słowiańską i nordycką.
Główną bohaterką dramatu jest Lilla Weneda, córka króla Derwida. Lilla to odważna, delikatna dziewczyna, która nie poddaje się w obliczu tragedii, jaką jest zabranie do niewoli jej ojca i braci. Lilla bez namysłu rusza na ratunek najbliższym, robiąc wszystko, by dać im wolność. Jej niezłomność w działaniu, spryt, inteligencja, ale jednocześnie pokora i brak buntu sprawiają, że można ją uznać jednocześnie za ofiarę i zbawicielkę narodu.
Lilla pragnie, by jej lud wygrał wojnę z Lechitami. Wie, że do tego potrzebny jest jej ojciec, król Derwid i bracia – Lelum i Polelum. Idzie więc do zamku Lechitów, ale jej motywacją nie jest jedynie troska o najbliższych. Lilla w ten sposób pragnie pomóc swojemu narodowi i poprowadzić ich niejako do zwycięstwa. Dziewczyna podejmuje wszystkie możliwe działania, by uwolnić ojca. Jest gotowa do największych poświęceń. Błaga królową Gwinonę, by dała wolność jej rodzicowi. Oferuje nawet siebie, jako służącą Lechitów, byle tylko Derwid mógł wrócić do Wenedów i móc motywować swoich rycerzy do walki.
Lilla zakłada się z królową Gwinoną, że ta uwolni Derwida, jeśli Lilla trzy razy uratuje ojca od śmierci. Młoda Wenedka wykazuje się sprytem, inteligencją i opanowaniem, kiedy ratuje ojca przed śmiercią głodową czy zabiciem przez węże. Gwinona spełnia swoją obietnicę i uwalnia Derwida, dzięki czemu ten może zarządzać swoimi żołnierzami i prowadzić ich do zwycięstwa nad Lechitami, pragnącymi zająć ziemie Wenedów.
Lilla już w tym momencie staje się zbawicielką Wenedów. Bez swojego władcy Wenedzi byli niezorganizowani i działali chaotycznie. Nie potrafili dogadać się między sobą, nie mieli ustalonego żadnego planu i częściej się kłócili niż zgadzali. Żaden z rycerzy nie ruszył także na pomoc Derwidowi i jego synom, ponieważ nie potrafili zorganizować się i ruszyć na Lechitów.
Z tak chaotycznym myśleniem Wenedowie nie mieliby szans na zwycięstwo nad Lechitami. Potrzebny był im silny i mądry władca, który byłby otoczony szacunkiem wszystkich Wenedów. Takim władcą był właśnie Derwid, który dzięki swojej harfie i pieśniom był w stanie podnieść morale w swoich szeregach.
Gwinona, uwalniając Derwida, nie oddała mu harfy. Lilla chciała po nią wrócić, wiedząc, jak ważnym artefaktem jest instrument jej ojca. Gdyby udało jej się odzyskać harfę ojca, stałaby się niekwestionowaną bohaterką Wenedów, chociaż i tak w ich oczach już nią była.
Niestety, Lilla poniosła ofiarę za swoją chęć pomocy Wenedom. Gwinona udusiła ją, kiedy Lilla wróciła do zamku po harfę. Pragnienie wsparcia swoich krajan dziewczyna przypłaciła życiem. Jest niewinną ofiarą wojny Wenedów i Lechitów, ponieważ w żaden sposób nie brała udziału we wcześniejszych walkach, a Lechici nie mieli nawet pojęcia o jej istnieniu.
Lilla Weneda jest więc jednocześnie ofiarą i zbawicielką swojego narodu. Chęć pomocy i wsparcia swoich pobratymców przypłaciła życiem, jednak wcześniej wyrównując szanse Wenedów, sprowadzając do domu ich wodza, który mógł nad nimi zapanować i poprowadzić ich do zwycięstwa. Lilla zginęła, ale jej śmierć była motywacją króla Derwida i jego rycerzy do działania. Walczyli oni z imieniem Lilli w sercu, doskonale wiedząc, że gdyby nie ona, nie udałoby im się nawet stanąć do walki.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.