Muza – interpretacja

Autorką interpretacji jest: Adrianna Strużyńska.

Utwór Jana Kochanowskiego „Muza” powstał około 1567 roku. Po raz pierwszy opublikowano go w 1585/1586 roku w pośmiertnym zbiorze, zatytułowanym po prostu „Jan Kochanowski”. Wiersz ma formę manifestu poetyckiego, autor podsumowuje swoje dotychczasowe dokonania oraz wyznacza dalszy plan działania.

  • Muza - analiza utworu i środki stylistyczne
  • Muza - interpretacja wiersza
  • Muza - analiza utworu i środki stylistyczne

    Wiersz składa się z czterech strof o różnej liczbie wersów. Został napisany trzynastozgłoskowcem. Pojawiają się rymy parzyste.

    Utwór należy do liryki bezpośredniej, podmiot liryczny ujawnia swoją obecność. Świadczy o tym zastosowanie czasowników w pierwszej osobie liczby pojedynczej i odpowiednich zaimków („śpiewam”, „pie­śnia­mi memi”, „moje czu­łe nocy”, „mo­ich ko­ści po­piół”, „słu­żę”, „dbam”).

    Osoba mówiąca to poeta, który nie dba o bogactwo, ale chce pielęgnować najważniejsze wartości i wpływać na ludzi, za pomocą swoich utworów. Ze względu na światopogląd, może utożsamiać go z Kochanowskim. Oprócz podmiotu lirycznego, głos zabiera także Zazdrość, pojawiają się elementy dialogu.

    Warstwa stylistyczna wiersza jest rozbudowana. Zastosowano anafory, kilka wersów rozpoczyna się od partykuły „nie”. Obecne są liczne epitety („próż­ne­go dźwię­ku”, „ciepłe lato”, „śmier­ci za­zdro­ści­wej”, „gę­śla­mi mow­ny­mi”, „Juno nie­prze­wy­cię­żo­na”, „mil­cze­niu wiecz­nym”, „skrzy­dło­no­gich za­wod­ni­ków”, „słod­ko­brz­mią­cych nici”, „sio­stry wie­ko­pom­ne”), pytania retoryczne („Bo kto jest na zie­mi, co by ser­ce ucie­szyć chciał pie­śnia­mi memi?”, „Bo z ry­mów co za ko­rzyść krom próż­ne­go dźwię­ku?”, „Kto by był znał tych wie­ków Tur­na wa­lecz­ne­go albo męż­ną Ka­mil­lę, albo Lau­sa cne­go?”), metafory („opa­trzył to daw­no syn pięk­nej La­to­ny, że mo­ich ko­ści po­piół nie bę­dzie wzgar­dzo­ny”, „wam wol­no dać i nie­mym ry­bom głos ła­bę­ci”, „spraw­ca ła­ciń­skich słod­ko­brz­mią­cych nici uczcił pie­śnia­mi swy­mi, nad zło­to droż­szy­mi”) oraz wykrzyknienie („Wiem, o co idzie, pi­so­ry­mie!”). Zazdrość nabiera cech ludzkich, obecne są personifikacje („mówi Za­zdrość: Wiem, o co idzie, pi­so­ry­mie!”). Podmiot liryczny bezpośrednio zwraca się do muz, pojawiają się apostrofy („Pan­ny, któ­rym lot­ne­go ko­nia zdrój sma­ku­je”, „O pan­ny, o Jo­wi­szów, o pięk­nej Pa­mię­ci cny na­ro­dzie!”).

    Muza - interpretacja wiersza

    Podmiot liryczny stwierdza, że tworzy tylko dla siebie i muz. Muzy, w mitologii greckiej, były boginiami sztuki i nauki. Każda z nich opiekowała się konkretną dziedziną poezji, sztuki czy nauki i posiadała swój atrybut. Poeta nie ma licznej widowni, ponieważ ludzie wolą skupiać się na gromadzeniu majątku.

    Osoba mówiąca posługuje się ironią, przyznając że jedynym pożytkiem z wierszy są puste dźwięki. Społeczeństwo koncentruje się na zarabianiu pieniędzy, ponieważ za ich pomocą, można zapewnić sobie urodę, charyzmę, a nawet pochodzenie. Poeta recytuje więc swoje wiersze grającym na łące świerszczom, rywalizując z nimi o uwagę natury. Ma jednak nadzieję, że kiedyś muzy wynagrodzą mu ten wysiłek. Grecki bóg piękna, muzyki i wróżb Apollo, syn Letony, przepowiedział osobie mówiącej pośmiertną sławę.

    Poeta jest przekonany, że otrzymał od muz talent, dlatego jest zobowiązany go pielęgnować. Różni się od swojego otoczenia, dzięki czemu może spojrzeć na ludzi z dystansem. Dostrzega ich materializm oraz porzucenie najważniejszych wartości. Podmiot liryczny ma nadzieję, że muzy pozostaną mu przychylne i zostanie dobrze zapamiętany. Muzy potrafią wszystko, ponieważ znajdują się blisko bogów. Spotykają się z nimi na Olimpie i znają ich sekrety, dzięki czemu poeci od wieków upamiętniają w swoich utworach wszystkie najważniejsze wydarzenia.

    Podmiot liryczny odnosi się do gigantomachii, walki olimpijskich bogów z gigantami. Giganci, wspierani przez swoją matkę Gaję, postanowili zdobyć Olimp i przejąć władzę nad światem. Walka była zaciekła, ale bogowie zwyciężyli, pozbawiając wszystkich gigantów życia. Boskość wygrała z fizyczną siłą. Podmiot liryczny wychwala męstwo kolejnych bogów, w tym Apollina, który mimo zamiłowania do sztuki, potrafi również zabijać za pomocą swoich strzał.

    Muzy natchnęły Homera, greckiego pieśniarza, do którego dzieł należą „Iliada” i „Odyseja”. Opisał w swoich utworach wojnę trojańską, gdy król Myken Menelaos chciał odzyskać swoją żonę Helenę, porwaną przez Parysa do Troi. Homer upamiętnił też męstwo Hektora, zabitego przez Achillesa, królewicza Troi. Gdyby nie poezja, potomni nigdy nie dowiedzieliby się o tych wydarzeniach.

    Podmiot liryczny przypomina również o dziełach rzymskiego poety Wergiliusza, autora „Eneidy”, który inspirował się twórczością Homera. Przedstawił w swoim utworze dzieje Eneasza, legendarnego protoplasty Rzymian. Dzieła, powstające w czasach współczesnych osobie mówiącej, zostaną ocenione przez przyszłe pokolenia. Dopiero po upływie lat, można w pełni docenić dokonania artysty. Z tego powodu, wielu poetów cieszy się większą sławą po śmierci, niż za życia.

    Podmiot liryczny często spotyka się z nieprzychylnymi opiniami zazdrosnych ludzi. Zazdrość zostaje w wierszu upersonifikowana i dogryza osobie mówiącej, żartobliwie nazywając ją „pisorymem” oraz wypominając jej pisanie dla pieniędzy. Podmiot liryczny nie zgadza się z tymi zarzutami, potrafi żyć skromnie. Nie pozwala mu na to jednak jego mecenas Piotr Myszkowski, który faktycznie wspierał Kochanowskiego. Mecenas zapewnia poecie byt, aby mógł skupić się na tworzeniu. Osoba mówiąca prosi więc muzy, aby pozwoliły mu upamiętnić postać Myszkowskiego w wierszach. Jego dobroć i zaangażowanie w rozwój sztuki powinny być utrwalone dla potomnych. Podmiot liryczny poświęca swoje życie muzom, jego przeznaczeniem jest tworzenie poezji. Zdaje sobie sprawę z własnej śmiertelności, ale myśli o niej ze spokojem, ponieważ zostawi po sobie swoje wiersze.

    Utwór nawiązuje do horacjańskiego motywu exegi monumentum (wybudowałem sobie pomnik). Poezja jest dla autora najdoskonalszym pomnikiem, ponieważ nie ulega zniszczeniu. Artysta nigdy całkowicie nie umiera, ponieważ jego twórczość wciąż żyje i jest czytana przez kolejne pokolenia. Wiersz przedstawia nadzieje Kochanowskiego na zdobycie nieśmiertelnej sławy. Jego marzenia stały się rzeczywistością, ponieważ dzieła renesansowego poety w XXI wieku wciąż są znane i zaliczane do kanonu polskiej literatury.


    Przeczytaj także: Odprawa posłów greckich - plan wydarzeń

    Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem. Bardzo dziękujemy.

    Ostatnia aktualizacja: 2022-08-11 20:23:57