„Utopia”, czyli Libellus aureus nec minus salutaris quam festivus de optimo Reipublicae statu deque nova insula Utopia, to dzieło Tomasza Morusa wydane w 1516 roku, przedstawiające wizję idealnego państwa i społeczeństwa. Książka, będąca zarówno literacką fikcją, jak i filozoficzną refleksją, opisuje wyspę Utopię, gdzie panuje równość, wspólnota własności oraz sprawiedliwy podział pracy. Wszyscy obywatele pracują jedynie sześć godzin dziennie, co zapewnia im czas na rozwój intelektualny i duchowy. Nie istnieje tam prywatna własność, a dobra są przechowywane w publicznych magazynach. Państwo dba o prostotę życia – ubiór mieszkańców jest jednolity, a prawa są nieliczne i przejrzyste. Władza jest wybierana dożywotnio, lecz tyrania jest surowo karana. Utopianie wyznają różne religie, przy czym tolerancja jest podstawą życia społecznego – jedynie fanatyzm i ateizm są niemile widziane.
Morus krytykuje europejskie systemy polityczne i społeczne, w których bogactwo i władza koncentrują się w rękach nielicznych. Utopia przeciwstawia się temu modelowi poprzez system oparty na wspólnocie, równości i etyce pracy. Chociaż w Utopii istnieje niewolnictwo, dotyczy ono głównie przestępców i jeńców wojennych, a praca jest uważana za zaszczyt, a nie ciężar. W społeczeństwie tym nie ma miejsca na zbędny przepych, hazard czy astrologię, a edukacja i moralność stoją na pierwszym miejscu. Morus, poprzez tę wizję, nie tyle przedstawia gotowy wzór idealnego ustroju, ile prowokuje do refleksji nad wadami współczesnych mu państw, pokazując, że alternatywne modele organizacji społeczeństwa są możliwe.