Nowela Bolesława Prusa Z legend dawnego Egiptu opowiada historię jednej nocy w starożytnym państwie faraonów. Dożywający setki Ramzes jest umierający. Decyduje się zażyć lekarstwo, które może go zabić. By władza nad Klejnotem Nilu nie miała przerwy, wyznacza na następcę swojego wnuka, Horusa. Ten ma wielkie plany, chce przeprowadzić reformy państwa w duchu większego humanitaryzmu. Niestety, nigdy niedane mu będzie oglądać następnego wschodu słońca.
Spis treści
Ponad stuletni faraon Ramzes legł na swoim łożu, powalony śmiertelną chorobą. Sprawowane przez niego rządy silnej ręki odznaczały się bezwzględnością dla poddanych, wzmocniły jednak państwo do rangi mocarstwa. Władca wzywa do siebie lekarza, żąda od niego tajemniczego lekarstwa. To może uśmierzyć jego dolegliwość lub go zabić. Następnie wysłuchuje przepowiedni o śmierci kogoś z jego rodu jeszcze tej nocy. Postanawia przekazać swoją władzę w ręce wnuka, Horusa.
Horus zostaje zaprowadzony do sali faraonów, gdzie ma oczekiwać zdjęcia z palca martwego dziada pierścienia władzy. Obserwuje Egipt nocą. Dostrzega, jak arcykapłani szykują się do powtórnego pochówku jego matki, Zefory, wśród grobowców królów. Słyszy gońców, mających odwołać wygnanie Jetrona - nauczyciela Horusa. Dostrzega również światło w klasztorze, świadczące o wysłaniu łodzi po osadzoną tam ukochaną mężczyzny - Berenikę. Wtedy też coś kąsa go w stopę.
Kolejni członkowie dworu przychodzą z rozkazu Ramzesa, by wysłuchać pierwszych rozkazów nowego władcy. Horus nakazuje wodzowi wojsk Egiptu zawarcie pokoju z Etiopami i wydanie dekretu o zaprzestaniu okaleczania jeńców wojennych. Kanclerzowi wydaje polecenie zmniejszenia danin od ludu oraz lepszego traktowania niewolników. Jego wolą jest również pochowanie Zefory pośród faraonów (Ramzes nakazał ją bowiem pogrzebać wśród niewolników za miłosierdzie wobec nich) i odwołanie z wygnania Jetrona. Gdy przybywa arcykapłan, obiecuje mu budowę nowych świątyń, rozkazuje zaś uwolnienie Bereniki. Medyk z Karnaku w tym momencie co ukąsiło następcę tronu. Jest to pająk, którego jad zabije Horusa do świtu.
Mężczyzna, wiedząc, ile zostało mu czasu, kolejno odrzuca podyktowane edykty, by zdążyć zatwierdzić choć te najcenniejsze dla niego. Kolejno zrzuca ze swoich kolan papirusy, nasłuchując gońca z pierścieniem władzy. Gdy ten przybywa, ogłasza nowinę o wyzdrowieniu Ramzesa. Nastaje świt. Horus umiera, uroniwszy dwie krwawe łzy.
Faraon Ramzes, ponad stuletni władca Egiptu, umiera. Choć znany był jako potężny mocarz, którego wola była prawem dla mieszkańców państwa, leży teraz złożony chorobą. Wzywa do siebie największego z medyków Kanaku i rozkazuje sporządzenie tajemniczego lekarstwa. Ten ostrzega go, iż medykament ten za bijał wojowników o wiele od niego młodszych, władca jednak nie znosi sprzeciwu. Następnie przywołuje przed swe łoże astrologa, by ten spojrzał w gwiazdy. Uczony przepowiada, iż tej nocy zginie ktoś z rodu Ramzesa. Faraon rozkazuje więc przeprowadzić swojego wnuka, Horusa, do sali faraonów. Ma tam oczekiwać śmierci dziada i dostarczenia mu symbolu władzy - pierścienia.
Horus zostaje zaprowadzony do sali tronowej, z jej okien obserwuje Egipt nocą. Dostrzega łodzie na rzece Nil, chcących lampami powitać nowego władcę ludzi. Trzydziestoletniemu mężczyźnie żal jest Ramzesa, choć ten wykazywał się niezwykłą bezwzględnością nawet wobec członków własnej rodziny. Horus dostrzega światła na cmentarzysku niewolników, pyta o nie sługę. To kapłani poszli po ciało jego matki, Zefory, które faraon rozkazał tam złożyć za zbytnie miłosierdzie kobiety tej warstwy społecznej. Wpoiła też synowi współczucie, co Ramzes uważał za wadę. Jej szczątki mają spocząć teraz pośród królewskich katakumb.
Następnie mężczyzna pyta służącego o rżenie koni. To kanclerz przygotował posłańców po Jetrona - nauczyciela Horusa. Mają odwołać jego wygnanie, zakomenderowane przez Ramzesa za uczenie następcy tronu wartości pokoju. Ostatnim światłem, jakie dostrzega mężczyzna jest lampa Bereniki - jego ukochanej. Ta pozdrawia go z klasztoru, gdzie została uwięziona. Teraz arcykapłan posłał już po nią łódź. W tym momencie Horus zakrywa oczy dłonią i milczy. Coś kąsa go w stopę. Sądzi, że jest to pszczoła. Dworzanin wyraża zadowolenie, iż nie jest to jadowity pająk, które o tej porze wychodzą z ukrycia.
Wysłani przez Ramzesa członkowie dworu kolejno przybywają do sali faraonów i oddają pokłon Horusowi. Pierwszy wkracza dowódca wojsk Egiptu, któremu faraon rozkazał absolutne posłuszeństwo swemu następcy, nawet jeżeli chciałby wydać państwo w ręce wrogów. Mężczyzna zaprzecza temu, nakazuje jednak zawarcie pokoju z Etiopami - krwawo pokonanymi przez jego dziada wrogami Egipcjan, oraz spisanie edyktu o zaprzestaniu okaleczania jeńców wojennych. Wcześniej bowiem odrywano im języki jeszcze na polu bitwy.
Następnie pojawia się kanclerz, również zobowiązany do posłuszeństwa wobec posiadacza pierścienia władzy. Ma spełniać wszystkie polecenia, nawet jeżeli miałyby one godzić w porządek państwowy. Horus dyktuje mu rozkaz zmniejszenia obciążeń ludu o połowę. Nakazuje w nim również zakaz bicia niewolników bez nakazu sądu i daruje im trzy dni wolnego od pracy. Prócz tego następca tronu nakazuje przywołanie z wygnania Jetrona, swojego nauczyciela.
Ostatnim dworzaninem jest arcykapłan, któremu Horus obiecuje nowe świątynie oraz skarby dla już istniejących. Neguje tym samym słowa Ramzesa, który nakazał posłuszeństwo nowemu władcy, nawet gdyby ten chciał zburzyć stare miejsca kultu. Chce jednak, by ten wydał rozkaz uwolnienia Bereniki z klasztoru i złożenia ciała Zefory wśród królewskich katakumb. Wtedy też najznamienitszy lekarz Karnaku dostrzega coraz gorszy stan zdrowia mężczyzny. Po chwili odkrywa straszliwą prawdę. To nie pszczoła użądliła Horusa, a śmiertelnie jadowity pająk ukąsił go w stopę. Do świtu następca tronu niechybnie umrze.
Słysząc ten wyrok, Horus postanawia działać mimo nieuniknionego losu. Słowa dworzan potwierdzają, iż jego wola zostanie wprowadzona w życie, jeżeli tylko dotknie edyktów pierścieniem z prawicy faraona. Pociesza go to, ma nadzieję przetrwać w zarządzonym przez siebie dobru. Nasłuchując, czy nikt nie zbliża się z pokoju Ramzesa, Horus bierze do ręki wszystkie swoje rozkazy.
Każe liczyć kroki śmierci, która zbliża się do niego z każdą chwilą. Powoli odrzuca kolejno te najmniej dla siebie znaczące. Na ziemię pada edykt o zmniejszeniu obciążeń ludu i niewolników. Następnie zaś polecenie przeniesienia zwłok matki. Ten sam los podzieliło zakończenie wygnania Jetrona. Ostatkiem sił Horus upuścił na ziemię edykt o pokoju z Etiopami. Gdy do sali wkracza posłaniec na kolanach mężczyzny leży już tylko polecenie oswobodzenia Bereniki.
Sługa ogłasza, że lekarstwo medyka poskutkowało. Stary Ramzes podniósł się z łoża, choroba ustąpiła. Gdy tylko wstaje świt, z rozkazu faraona ma się odbyć polowanie na lwy. Horus jednak nie cieszy się. Swym gasnącym wzrokiem spoziera za Nil, gdzie tli się jeszcze światło w klasztornym oknie Bereniki. Dwie krwawe łzy spływają po jego policzkach. Nastaje nowy dzień, a Horus zaś umiera na oczach dworzan. Tak oto dopełnia się przepowiednia, zapisana płonącymi znakami przez Przedwiecznego pośród gwiazd.
Aktualizacja: 2022-08-11 20:23:56.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.