Ignacy Krasicki, Per Krafft (starszy), około 1767
Utwór Ignacego Krasickiego „Lew pokorny” ukazuje hipokryzję i pychę, które często towarzyszą rządzącym. Poeta posłużył się w tym celu alegoriami zwierzęcymi, aby przedstawić przywary często spotykane u ludzi.
Spis treści
Krasicki zastosował formę bajki epigramatycznej. Jest to krótki utwór wierszowany, pozbawiony fabuły i elementów epickich. Swoją budową przypomina epigramat. Poeta nie zastosował podziału na strofy. Bajka składa się z sześciu wersów, napisanych trzynastozgłoskowcem. Pojawiają się rymy parzyste.
Wydarzenia przedstawia trzecioosobowy, wszechwiedzący narrator. Jego rola w bajce epigramatycznej ogranicza się jednak do opisania faktów. Utwór ma trzech bohaterów: lwa, lisa i owcę. Każde z tych zwierząt symbolizuje inne cechy. W bajce pojawiają się elementy dialogu, narrator oddaje głos bohaterom.
Warstwa stylistyczna utworu jest minimalistyczna. Zastosowano powtórzenia („źle zmyślać, źle i prawdę mówić”, „zbyt dobry, zbyt łaskaw, zbyt dobroczynny”). Obecne są także wyliczenia („okrutnyś, żarłok, tyran”). Bajka kończy się niedopowiedzeniem, co oddaje nagły koniec zbyt szczerej owcy.
W utworach skierowanych do dzieci, każde zwierzę posiada jasno ustaloną rolę do odegrania, jest alegorią danej cechy. Lew reprezentuje dumę, a wręcz pychę, jest władcą wszystkich stworzeń. Lis to symbol sprytu, ostrożny dyplomata, który znajduje ucieczkę z opresji dzięki swojej inteligencji. Owca z kolei jest dobroduszna i łagodna, ale też naiwna i nierozsądna.
Te role widoczne są również w bajce Krasickiego. Lew jest królem, który posiada absolutną władzę nad swoimi poddanymi. Pierwszy wers obrazuje, jak trudne jest życie na jego dworze, gdzie zarówno mówienie prawdy, jak i kłamstwo mogą narazić na gniew władcy. Tytuł jest więc oksymoronem, poeta w ironiczny sposób odnosi się do despoty, który nagle chce sprawiać wrażenie pokornego i otwartego na krytykę ze strony swoich poddanych.
Pewnego dnia, lew postanowił udowodnić, że jest pełen skromności, dlatego poprosił dworzan o wskazanie swoich wad. Sprytny lis nie dał się jednak sprowokować, ponieważ zbyt dobrze znał naturę króla. Postanowił więc wykorzystać tę okazję, aby poprawić swoje relacje z lwem. Lis powiedział więc, że król jest zbyt dobry, łaskawy i dobroczynny. Wszystkie te cechy w rzeczywistości są pozytywne, dlatego lew miał powody do zadowolenia.
Naiwna owca nie zrozumiała jednak, że król podstępem próbuje poznać prawdziwe myśli swoich poddanych. Powiedziała więc, że lew jest okrutnym żarłokiem i tyranem. Okazało się, że lew w rzeczywistości nie był gotowy na krytykę. Owcę za szczerość spotkała natychmiastowa śmierć.
Ta sytuacja ukazuje hipokryzję lwa, który poprosił o wskazanie swoich wad, a następnie zabił poddanego, który ma odwagę je wymienić. Tym samym udowadnia, że owca miała rację. Lew faktycznie jest okrutny, skoro za jedną wypowiedź pozbawił ją życia.
Zasady ukazane w bajce są ponadczasowe. Władzy należy się wystrzegać, aby nie nabawić się problemów. Kluczem do powodzenia w życiu jest umiejętność dostosowania się do otoczenia i zrozumienie panujących w nim zasad.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.