Ignacy Krasicki, Per Krafft (starszy), około 1767
Bajka Ignacego Krasickiego „Mądry i głupi” opisuje dyskusję między człowiekiem rozważnym, ale spokojnym oraz pozbawionym szerokiej wiedzy krzykaczem. W ten sposób poeta przestrzega przez słuchaniem ludzi, którzy dominują całe towarzystwo, ponieważ ich pewność siebie niekoniecznie wynika z mądrości.
Spis treści
Poeta posłużył się formą bajki epigramatycznej. Jest to krótki utwór wierszowany, pozbawiony fabuły i cech epickich. Swoją budową przypomina właśnie epigramat. Utwór składa się z sześciu wersów, napisanych trzynastozgłoskowcem. Pojawiają się rymy parzyste.
W bajce głos zabiera trzecioosobowy, wszechwiedzący narrator. Jego rola ogranicza się jednak do podawania kolejnych faktów. W utworze pojawia się dwóch bohaterów, wymienionych też w tytule - mądry i głupi. Są to schematyczne postaci, wręcz pozbawione tożsamości. Poeta nie opisał ich w szczegółowy sposób, ponieważ mają służyć, jako alegorie określonych postaw.
Warstwa stylistyczna utworu jest minimalistyczna. Najważniejszą rolę odgrywają elementy dialogu, narrator cytuje wypowiedzi bohaterów. Pojawiają się również epitety („dzwon głośny”). Ostatni wers bajki zawiera, płynący z opisanej sytuacji, morał.
Narrator opisuje rozmowę mądrego i głupiego. Wcale nie jest zaskoczony, że mędrzec nie może dojść do słowa. W końcu bardzo często głupcy są głośni i przekonani o własnych racjach, ponieważ brakuje im samokrytyki. Rozmowa zmienia się więc raczej w monolog. Mądry nawet nie próbuje przerywać głupiemu, wie że ma rację, dlatego nie widzi potrzeby, aby się przekrzykiwać. Głupiec jest zadowolony z milczenia mądrzejszego kolegi, ponieważ ma wrażenie, że wygrywa dyskusję. Nie przywołuje jednak żadnych sensownych argumentów, wciąż tylko coraz głośniej krzyczy.
Brak sprzeciwu ze strony rozmówcy tylko go ośmiela. Mądry spokojnie czeka, aż głupiec zmęczy się swoimi krzykami. Faktycznie, nierozsądny mężczyzna musi na chwilę zamilknąć, ponieważ brakuje mu tchu. Mądry człowiek nie musi dużo i głośno mówić, aby wygrać dyskusję. Wystarczy mu w tym celu jedno porównanie. Głupiec przypomina dzwon, który wydaje donośne dźwięki, ponieważ jest pusty w środku. Podobnie jest z głupim człowiekiem, bo mówi bardzo wiele, ale z jego słów nie wynika nic wartościowego.
Poeta gani nierozważnych ludzi, którzy przekrzykując drugiego człowieka, mają nadzieję, że udowodnią swoje racje. Z drugiej strony, przesłanie bajki jest optymistyczne. Głupota triumfuje pozornie i chwilowo. Mądrzy ludzie cechują się cierpliwością, potrafią czekać na dogodną okazję, aby uświadomić innym ich niewiedzę. Prawdziwa mądrość nie potrzebuje wielu słów, donośnego głosu, czy wyświechtanych frazesów.
Ludzie, którzy wciąż mają bardzo wiele do powiedzenia zazwyczaj nie mówią nic wartościowego, a jedynie zabijają czas przez rozmowę. Niestety, w niektórych środowiskach na pierwszym miejscu znajdują się pewność siebie i siła przebicia. Poeta przestrzega przed uleganiem krzykaczom, którzy zrobią wszystko, aby nie dopuścić mądrzejszych od siebie do słowa. W ten sposób chronią się przed ośmieszeniem i ukazaniem swojej niewiedzy. Należy pamiętać, że mądrość bywa cicha, a najważniejsze jest wysłuchanie obydwu stron konfliktu.
Aktualizacja: 2024-06-26 16:57:38.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.