„Dolina Issy” to powieść autorstwa polskiego noblisty, Czesława Miłosza, która zawiera elementy autobiograficzne nawiązujące do dzieciństwa pisarza na Litwie. W ten sposób powstała historia Tomasza Dilbina, który wychował się nad rzeką Issą pod opieką dziadków i poznawał tam otaczający go świat. W dziele pojawia się wiele ciekawych motywów literackich, które są związane z opisywanymi losami Tomasza.
Spis treści
Tomasz wychowuje się na niewielkiej litewskiej wsi leżącej wśród lasów nad rzeką Issą. W dziele pojawia się zatem motyw natury, którą chłopiec poznaje z zapałem dziecka dopiero stawiającego pierwsze kroki w świecie. Tomasz przebywa wśród drzew, łowi ryby nad rzeką, chodzi na polowania, obserwuje zwierzęta i tworzy własny atlas ptaków. Przyroda otacza go każdego dnia i jest dla niego ważnym elementem codzienności. To właśnie na łonie natury Tomasz lepiej poznaje siebie i swoje przekonania. Natura wraz z kalendarzem prac rolniczych wyznacza także rytm życia mieszkańców litewskiej wsi.
Ponieważ czytelnik poznaje Tomasza jako dziecko, a pod koniec powieści ma on już trzynaście lat, w dziele obecny jest motyw dorastania. Autor ukazuje zatem, jak Tomasz zmienia się pod jego wpływem oraz jak kształtują się jego tożsamość i poglądy. Bohater dynamiczny, jakim jest Tomasz, zdobywa wciąż nową wiedzę o otaczającym go świecie, styka się z poglądami innych ludzi, a dzięki temu weryfikuje to, co sam wie. Tomasz z początku powieści jest inną osobą niż Tomasz z jej końca.
Dzieciństwo Tomasza toczy się na litewskiej wsi, a jej wyobrażenie sprawia, że pojawia się w dziele motyw raju. Rajem tym i arkadią jest właśnie wieś lat dziecinnych – miejscowość otoczona rajską wręcz przyrodą, gdzie Tomasz nie napotyka trudności. Dzieje się tak również ze względu na skłonność do idealizowania okresu dzieciństwa, zwłaszcza w połączeniu z sielskim, wiejskim otoczeniem, jakie zna główny bohater. To swoisty obraz raju utraconego.
Życie nad Issą toczy się w taki sposób, że w dziele pojawia się motyw śmierci. Czasami jest to naturalny zgon starszej osoby, tak jak miało to miejsce w przypadku babki Dilbinowej, a czasami śmierć gwałtowna. Przykładami są samobójcza śmierć Magdaleny ze złamanym sercem, samosąd nad Baltazarem czy zabicie przez niego rosyjskiego żołnierza. Śmierć jest zatem naturalnym elementem świata przedstawionego, choć stoją za nią rozmaite przyczyny.
W dziele istotny jest motyw historii. Tomasz poznaje ją poprzez dzieje swojej rodziny, o których opowiada mu dziadek Surkont. Historia staje się dla niego także sposobem budowania własnej tożsamości, ponieważ pozwala mu zrozumieć, kim właściwie jest i skąd pochodzi.
W tekście Miłosza ważny jest motyw ojczyzny, czyli Litwy, a także małej ojczyzny – miejscowości Ginie, w której dorasta Tomasz. Ta mała ojczyzna początkowo stanowi dla niego cały świat i to właśnie ją poznaje oraz na niej uczy się tego, czym właściwie jest rzeczywistość.
Miłosz wykorzystuje w tekście również motyw romansu. Romanse często pojawiają się w lokalnej społeczności, na przykład między Magdaleną a księdzem lub Heleną a Romualdem, jednak przede wszystkim prowadzą one do ludzkich tragedii.
Aktualizacja: 2025-12-16 00:01:30.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.