Witold Gombrowicz jest znany między innymi jako autor „Ślubu”, czyli dramatu, który powstał w roku 1953. Opowiada on o losach Henryka, młodego człowieka, który doświadcza snu lub majaków, w których wraca z frontu do domu rodzinnego i staje się tam królem. Najważniejszym wydarzeniem dzieła jest tytułowy ślub, którego Henryk ma sam sobie udzielić. W dziele Gombrowicz wykorzystał wiele motywów literackich.
Spis treści
Najważniejszy w dziele jest motyw ślubu, jaki Henryk ma wziąć z Manią. Początkowo ma udzielić mu im jego ojciec, król, który może udzielać tak zwanych ślubów przyzwoitych. Jednak kiedy Henryk zasiada na tronie, to w ostatnim czynie przed powieszeniem pijak udziela niskiego ślubu Władziowi i Mani. Henryk zaś jako król może udzielić ślubu tylko wtedy, kiedy poddani napełnią go boskością. Henryk przez cały dramat dąży do udzielenia sobie ślubu z Manią i nie jest w stanie tego uczynić. Ślub to coś, do czego dąży Henryk i czego pragnie, ale osiągnięcie tego jest zależne od innych, zatem mężczyzna nie jest w stanie samodzielnie spełnić swojego pragnienia. To pokazuje uwikłanie człowieka w stosunki międzyludzkie i to, jak wiele w życiu zależy od innych. W swoim śnie Henryk stwarza świat przedstawiony, ale równocześnie w pełni podlega obowiązującym tam zasadom, co wyobraża właśnie problematyka udzielenia sobie ślubu. Dodatkowo ślub wiąże ze sobą wszystkich bohaterów utworu i jego wydarzenia.
W dramacie bardzo istotny jest motyw władzy. Początkowo Henryk nadaje ją własnemu ojcu poprzez złożenie mu hołdu w sytuacji zagrożenia, a potem sam ją przejmuje w wyniku przypadkowej intrygi. Henryk jako król szybko staje się despotą, ponieważ władza nie gwarantuje mu posłuszeństwa i bezpieczeństwa, to bowiem konstytuuje wierność i posłuszeństwo obywateli. Oni też napełniają swego władcę boskością, zatem dają mu narzędzia do sprawowania władzy, między innymi też udzielenia przyzwoitego ślubu. Władza jest tutaj zatem bardzo kruchą zależnością, która bardzo łatwo zmienia swoich właścicieli.
Tak jak w innych dziełach Gombrowicza w „Ślubie” również wraca doskonale znany motyw formy, która definiuje ludzką naturę. Henryk i inni bohaterowie dramatu także zakładają maski i odgrywają przed innymi role, jakie narzuca im społeczeństwo. Oznacza to, że nie potrafią już być samymi sobą i żyć w zgodzie z własną naturą, nawet kiedy zostają sami. Uwikłany w formę Henryk ostatecznie godzi się nawet z tym, że ma zostać mordercą i rozkazuje aresztować sam siebie.
W dramacie Gombrowicz wykorzystuje również motyw pijaństwa. Dla bohaterów stanowi ono zagrożenie, gdyż pijani ludzie mówią to, co jest prawdziwe, obnażając prawdę o świecie przedstawionym. Sam palec pijaka potrafi obalić władcę i posadzić na tronie nowego króla. Pijak to również alter ego samego Henryka.
Bardzo ważny jest także motyw Boga i boskości, która jest wtłaczana we władcę przez poddanych. Bóg i inne metafizyczne idee związane z religią są stwarzane przez samych ludzi i przez nich wykorzystywane.
Gombrowicz realizuje też w dramacie motyw śmierci, który objawia się z zabiciu się Władzia. Mężczyzna robi to na polecenie Henryka, który jest o niego zazdrosny ze względu na Manię.
Aktualizacja: 2025-09-30 10:37:50.
Staramy się by nasze opracowania były wolne od błędów, te jednak się zdarzają. Jeśli widzisz błąd w tekście, zgłoś go nam wraz z linkiem lub wyślij maila: [email protected]. Bardzo dziękujemy.